Νάντια Γιαννακοπούλου: Υπόμνημα στον Υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

Κύριε Υπουργέ,

Τις προηγούμενες μέρες, πραγματοποίησα σειρά συναντήσεων με δικηγόρους, δικαστικούς λειτουργούς, διοικητικούς υπαλλήλους των Δικαστηρίων της Μεσσηνίας, Δικαστικούς επιμελητές αλλά και με τα Διοικητικά Συμβούλια των Δικηγορικών Συλλόγων Καλαμάτας και Κυπαρισσίας.

Μέσα από αυτές τις συναντήσεις, είχα ..........

τη δυνατότητα να συζητήσω, να ενημερωθώ και να ανταλλάξω απόψεις με ένα ευρύ φάσμα εκπροσώπων του νομικού κόσμου της Μεσσηνίας, και όχι μόνο, σχετικά με τα προβλήματα, τις δυσκολίες και τα ζητήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος, τόσο σε τοπικό όσο και σε πανελλαδικό επίπεδο. Τα παρακάτω αποτελούν τα σημαντικότερα ζητήματα που εντόπισα σε αυτές τις συναντήσεις και στα οποία, θεωρώ, ότι η κυβέρνησή μας θα έπρεπε να εστιάσει την προσοχή της στο μέλλον για την επίλυσή τους.

1) Σε τοπικό επίπεδο ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα που απασχολούν τον κλάδο είναι το ζήτημα της έλλειψης διοικητικών υπαλλήλων στο Πρωτοδικείο Καλαμάτας. Στο Πρωτοδικείο Καλαμάτας υπάρχουν πολλές κενές οργανικές θέσεις υπαλλήλων και η κατάσταση συνεχώς επιδεινώνεται. Με απόφαση του Υπουργού Δικαιοσύνης το 1996 οι οργανικές θέσεις των διοικητικών υπαλλήλων στο Πρωτοδικείο Καλαμάτας έχουν ορισθεί σε 27, των δακτυλογράφων σε 2 και των επιμελητών σε 3. Αυτή τη στιγμή, όμως, υπηρετούν 19 μόνιμοι υπάλληλοι, 2 επιμελητές, ενώ δεν υπάρχει κανένας δακτυλογράφος. Η προϊσταμένη της γραμματείας υπέβαλε αίτηση παραίτησης το Δεκέμβριο του 2010 λόγω συνταξιοδότησης της. Άλλες δύο υπάλληλοι έχουν αποσπασθεί στο Εφετείο Καλαμάτας, η μία από τον Ιανουάριο του 2010 και η άλλη από τον Ιανουάριο του 2011. Μία υπάλληλος έχει άδεια κυήσεως, ενώ μία άλλη που διορίσθηκε στο Πρωτοδικείο παραιτήθηκε από την υπηρεσία μετά από λίγες ημέρες. Τέλος, δύο υπάλληλοι έχουν πολύ σοβαρά προβλήματα υγείας και βρίσκονται σε μακροχρόνιες αναρρωτικές άδειες. Ωστόσο, η κίνηση στο Πρωτοδικείο Καλαμάτας είναι ιδιαίτερα μεγάλη, ενώ, σύμφωνα με τις στατιστικές, έρχεται τρίτο σε κίνηση στην Πελοπόννησο, καθώς κάθε μήνα πραγματοποιούνται 8-9 συνεδριάσεις του Τριμελούς και 14 του Μονομελούς, εντός και εκτός έδρας, μία συνεδρίαση του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου και ένα Μονομελές και Τριμελές Ανηλίκων. Όσον αφορά στις πολιτικές υποθέσεις, γίνονται δύο Πολυμελή το μήνα και οκτώ Μονομελή (Τακτική Διαδικασία, Εκούσια Δικαιοδοσία, Ειδική Διαδικασία). Επίσης, γίνονται πολλά δικαστήρια ασφαλιστικών μέτρων και ιδίως προσημειώσεις. Για τους λόγους αυτούς και για να υπάρχει ομαλή και εύρυθμη λειτουργία του Πρωτοδικείου, πρέπει να καλυφθούν οι κενές οργανικές θέσεις.

2) Επιπλέον, ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το ζήτημα που έχει να κάνει με την καθαριότητα στο Δικαστικό Μέγαρο Καλαμάτας που παρουσιάζει απαράδεκτη εικόνα και για το οποίο είναι απαραίτητο να επισπευστούν οι διαδικασίες για την πρόσληψη καθαριστριών. Προς το παρόν, η καθαριότητα του κτιρίου γίνεται από τον Δικηγορικό Σύλλογο Καλαμάτας, ο οποίος έχει αναλάβει τα έξοδα για την καθαριότητα. Μάλιστα, επί των ημερών της προηγούμενης κυβέρνησης είχε γίνει σχετικό αίτημα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης για την έγκριση σχετικού κονδυλίου. Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι οι Δικαστικοί Λειτουργοί, οι Δικηγόροι και οι Υπάλληλοι καλούνται να εργαστούν, για την απονομή της Δικαιοσύνης, κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, ενώ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε και τους εκατοντάδες πολίτες που επισκέπτονται καθημερινά για υποθέσεις τους, το Δικαστικό Μέγαρο Καλαμάτας.

3) Άλλο ζήτημα, το οποίο ετέθη και κρίνεται ως πρωταρχικής σημασίας είναι η ανάγκη μετεγκατάστασης του Ειρηνοδικείου Πύλου σε δημόσιο κτίριο. Το σημαντικότερο κώλυμα στην εξεύρεση ακινήτου που θα μπορούσε να στεγάσει το Δικαστικό Μέγαρο της Πύλου είναι το γεγονός ότι ο Δήμος δεν έχει προχωρήσει σε καταγραφή ακινήτων. Κώλυμα, το οποίο ωστόσο πρέπει αργά ή γρήγορα να ξεπεραστεί καθώς το Δημόσιο υποχρεούται στην καταβολή υψηλού μισθώματος για το κτίριο που στεγάζει την υπηρεσία αυτήν τη στιγμή.

4) Επίσης, το Δικαστικό Μέγαρο Κυπαρισσίας αντιμετωπίζει σοβαρά κτιριακά προβλήματα συντήρησης, για την αντιμετώπιση των οποίων υπάρχει εγκεκριμένο κονδύλιο ύψους περίπου 200.000 ευρώ, για το οποίο όμως καθυστερεί η εκταμίευσή του. Θα σας παρακαλούσα σχετικά να γίνουν όλες οι απαιτούμενες ενέργειες, ώστε να εκταμιευθεί όσο το δυνατόν συντομότερα το ανωτέρω ποσό, καθώς η κατάσταση του Δικαστικού Μεγάρου είναι προβληματική.

Αυτά είναι τα σημαντικότερα προβλήματα «υποδομών» που αντιμετωπίζει ο κλάδος σε τοπικό επίπεδο και τα οποία επισημάνθηκαν, ιδιαίτερα σε πρόσφατη συνάντησή μου με τα προεδρεία των Δικηγορικών Συλλόγων Καλαμάτας και Κυπαρισσίας. Παρακάτω, ακολουθεί σειρά ζητημάτων, τα οποία τέθηκαν στις επιμέρους συναντήσεις και αφορούν αμφότερα τα Πρωτοδικεία. Θεωρώ βέβαιο ότι γνωρίζετε τα περισσότερα από αυτά, τα οποία ωστόσο θα ήθελα και από μέρους μου να επισημάνω:

1) Τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται σε όλη τη χώρα έντονα προβλήματα στην λειτουργία και την απονομή δικαιοσύνης, αφού τα δικαστήρια έχουν υπερφορτωθεί με πολλές υποθέσεις που σε πολλές περιπτώσεις έχουν φθάσει στην αρνησιδικία, γεγονός που δεν τιμά ούτε τη δικαιοσύνη, ούτε το κράτος. Εν ολίγοις, η απονομή της δικαιοσύνης απονέμεται με μεγάλη βραδύτητα, με αποτέλεσμα να αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για τους πολίτες που θέλουν να προσφύγουν στη δικαιοσύνη. Το πρόβλημα είναι πολυσύνθετο και χρήζει ιδιαίτερης μελέτης και προσοχής. Η καθυστέρηση στον προσδιορισμό των υποθέσεων και στην εκδίκαση και έκδοση των αποφάσεων αποτελεί, πλέον, ένα σύνηθες φαινόμενο που εντοπίζεται στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας, ακόμη και για εκείνες τις υποθέσεις που η νομολογία είναι πάγια και η απονομή της δικαιοσύνης θα μπορούσε να είναι ταχύτατη. Τα αίτια δεν εντοπίζονται μόνο στην επιμέλεια ή μη κάποιων δικαστών που και εκεί σε πολλές περιπτώσεις δεν τηρείται κανένα θεσμοθετημένο χρονοδιάγραμμα, αλλά και στη συνολική λειτουργία του δικαστικού μας συστήματος. Ωστόσο, στο συγκεκριμένο ζήτημα φρονώ ότι θα έχει θετικό αποτέλεσμα η εφαρμογή των πρόσφατων νόμων που με πρωτοβουλία σας θεσμοθετήθηκαν για την επίσπευση της διοικητικής και ποινικής δίκης.

2) Είναι άξια αναφοράς, η δυσκολία ενός μέσου πολίτη να προσφύγει στη δικαιοσύνη, ειδικά εν μέσω της οικονομικής κρίσης. Σε αυτό συνηγορεί και το γεγονός ότι η παροχή δικηγορικών υπηρεσιών περιλαμβάνεται στην ανώτερη κλίμακα Φ.Π.Α. του 23%, σε συνδυασμό με τα αυξημένα πλέον έξοδα προσφυγής σε δίκη που καλείται να καταβάλει ένας πολίτης. Συνεπώς, θεωρώ επιβεβλημένο να μην συμπεριληφθούν άλλες αυξήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης, καθώς ενυπάρχει ο κίνδυνος να καθιερωθεί η αντίληψη ότι η οικονομική επιβάρυνση για την απονομή δικαιοσύνης απαγορεύει στους «αδύναμους» να προσφύγουν σε αυτή. Ο θεσμός της απονομής δικαιοσύνης είναι κατοχυρωμένος από το Σύνταγμα και η δικαιοσύνη πρέπει να μην είναι «ακριβή» και απλησίαστη για τα χαμηλά οικονομικά στρώματα, με όποιους κινδύνους συνεπάγεται τούτο, γιατί έτσι προσβάλλεται η κοινωνική δικαιοσύνη αφού δεν απολαμβάνουν όλοι οι πολίτες τα ίδια δικαιώματα που είναι κατοχυρωμένα τόσο από το Σύνταγμά μας όσο και από διεθνείς συμβάσεις που έχουμε κυρώσει.

3) Η επιβίωση των ασφαλιστικών ταµείων των δικηγόρων, και ειδικότερα του Ταμείο Υγείας των Δικηγόρων Επαρχίας, κρέμεται σε μια κλωστή, καθώς είναι γνωστός ο ελλειμματικός του χαρακτήρας που είχε ως αποτέλεσμα τη διακοπή των συμβάσεων με τα φαρμακεία και τους συμβεβλημένους γιατρούς. Παρά το γεγονός, ότι το εν λόγω ζήτημα εμπίπτει στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, εντούτοις διακατέχομαι από τη βεβαιότητα ότι το ζήτημα αυτό απασχολεί και εσάς.

Κύριε Υπουργέ, είναι αναμφίβολο ότι τα παραπάνω ζητήματα τα έχετε ήδη υπ’ όψιν σας, όχι μόνο ως αρμόδιος Υπουργός αλλά και ως συνάδελφος δικηγόρος, και για κάποια από αυτά επεξεργάζεστε ήδη την επίλυσή τους και τη βελτίωση της λειτουργίας της δικαιοσύνης, συνολικά. Κρίνω ότι η θετική σας ανταπόκριση και στα υπόλοιπα, θα επιβεβαιώσει για ακόμη μία φορά την προσήλωση σας στη βελτίωση της απονομής της δικαιοσύνης και την ισχυρή βούλησή της κυβέρνησης για διευθέτηση των προβλημάτων του κλάδου.

Με κάθε τιμή,

Νάντια Ι. Γιαννακοπούλου