Ποιοι θα ευνοηθούν από τις ρυθμίσεις για τα δάνεια

Νοικοκυριά που αδυνατούν αποδεδειγμένα να αποπληρώσουν τις τραπεζικές οφειλές τους, άνεργοι ή και εργαζόμενοι που έχασαν ή θα χάσουν μεγάλο μέρος των εισοδημάτων τους, και πιθανόν κάποιες κατηγορίες αυτοαπασχολούμενων και ελεύθερων επαγγελματιών που περιέρχονται σε αδυναμία καταβολής των δόσεων θα είναι κυρίως εκείνοι που αναμένεται να επωφεληθούν από τις θεσμικές παρεμβάσεις που επεξεργάζεται η Κυβέρνηση για την ανακούφιση των δανειοληπτών και τον «εξοβελισμό» των μπαταχτσήδων.

Οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που προωθούνται ...........

και τελούν υπό την έγκριση της τρόικας, θα έχουν ως επίκεντρο τον περιβόητο νόμο «Κατσέλη» για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, ο οποίος και θα τροποποιηθεί σημαντικά ώστε να «ξεμπλοκάρει», με κατεύθυνση την ενίσχυση του σταδίου του εξωδικαστικού συμβιβασμού, και την πρόβλεψη πρόνοιας για όσους ενήμερους σήμερα οφειλέτες βρεθούν σε δυσχερή θέση στο μέλλον.

Αρμόδιες πηγές διευκρινίζουν πάντως σε όλους τους τόνους πως δεν τίθεται σε καμία περίπτωση θέμα οριζόντιας ρύθμισης δανείων για όλους τους δανειολήπτες και ειδικότερα για εκείνες τις κατηγορίες πολιτών που ενώ έχουν περιουσιακά στοιχεία ή εισοδήματα, εσκεμμένα δεν καταβάλουν τις δόσεις τους προσβλέποντας σε κάποιας μορφής «Σεισάχθεια». Οι όποιες παρεμβάσεις θα έχουν σκοπό να διευκολύνουν είτε τους συνεπείς οφειλέτες που όμως αντιμετωπίζουν δυσκολίες αποπληρωμής και κινδυνεύουν να βρεθούν στο κόκκινο, είτε εκείνους που έχουν ήδη περιέλθει σε πλήρη αδυναμία και εξωθούνται κατά χιλιάδες στα δικαστήρια για την ρύθμιση των οφειλών τους με αποτέλεσμα οι ημερομηνίες για τις δικάσιμες να ορίζονται για το 2018-2019.

Η χθεσινή πρώτη ευρεία σύσκεψη για το θέμα υπό τον υπουργό Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη με το προεδρείο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών και τον Γενικό Γραμματέα Καταναλωτή Γιώργο Στεργίου σηματοδότησε την επίσημη έναρξη της «ζύμωσης» μεταξύ Κυβέρνησης και θεσμικών φορέων, που σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις αναμένεται να οδηγήσει σε ένα πλαίσιο συμφωνίας ως το τέλος Σεπτεμβρίου. Στο τραπέζι θα κληθούν να καθίσουν και να υποβάλλουν τις προτάσεις τους εκπρόσωποι των δικηγορικών συλλόγων, του Συνηγόρου του Καταναλωτή, της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων, των καταναλωτικών οργανώσεων κ.ά.

Ρύθμιση δανείων

Στον διάλογο που έχει ήδη ξεκινήσει για το θέμα των στεγαστικών, καταναλωτικών και επιχειρηματικών δανείων, κυρίαρχο θέμα αναμένεται να αποτελέσει και η πρόταση για τη θεσμοθέτηση της δυνατότητας ρύθμισης των δόσεων ώστε αυτές να μην υπερβαίνουν ένα ποσοστό της τάξης του 30%-40% του μηνιαίου εισοδήματος. Η Τράπεζα της Ελλάδος έχει ούτως ή άλλως καθορίσει εδώ και χρόνια αυτό το ποσοστό ως «πλαφόν» για τις εγκρίσεις δανείων από τις τράπεζες, ωστόσο στο παρελθόν είτε αυτό δεν τηρήθηκε, είτε πολύ περισσότερο σήμερα με την κάθετη πτώση των εισοδημάτων οι δυνατότητες των νοικοκυριών έχουν περιοριστεί δραστικά.

Δεν αποκλείεται ακόμη και η θέσπιση κάποιων αντικειμενικών κριτηρίων με βάση τα οποία οι τράπεζες θα υποχρεούνται να προχωρούν σε ευνοϊκές ρυθμίσεις δανείων (π.χ. μείωση δόσεων, επιμήκυνση κ.ά.) προς δανειολήπτες οι οποίοι περιέρχονται σε δυσκολία αποπληρωμής των υποχρεώσεών τους είτε επειδή μειώνονται τα εισοδήματά τους, είτε επειδή μένουν άνεργοι.

Μια τέτοια ρύθμιση ωστόσο δεν μπορεί να είναι ούτε υποχρεωτική ούτε οριζόντια για όλους, δεδομένου ότι προϋποθέτει μεγάλη χρονική επιμήκυνση της λήξης των δανείων από τα 40 στα 50 ή ακόμη και στα 99 χρόνια όπως μελετούν οι τράπεζες, και συνεπάγεται μεγάλη οικονομική επιβάρυνση για τους δανειολήπτες εφόσον δεν αναπροσαρμοστούν τα επιτόκια. Στο πλαίσιο αυτό η ρύθμιση πιθανόν θα περάσει ως πρόνοια για όσους αντικειμενικά αποδεικνύεται πως αντιμετωπίζουν πρόβλημα αποπληρωμής, και θα απευθύνεται κυρίως στις τράπεζες οι οποίες ακόμη και σήμερα δέχονται με εξαιρετική δυσκολία να ρυθμίσουν δάνεια πελατών τους.

Βάρος στον εξωδικαστικό συμβιβασμό

Βασικός άξονας των αλλαγών στον νόμο «Κατσέλη» ο οποίος δίνει τη δυνατότητα «πτώχευσης» στα φυσικά πρόσωπα, είναι να καταστεί πιο λειτουργικός αλλά παράλληλα να επεκταθεί και σε άλλες κατηγορίες δανειοληπτών όπως λ.χ. οι επιτηδευματίες ή οι ασφαλιστές.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι από την πρώτη στιγμή της εφαρμογής του και με κύρια ευθύνη των τραπεζών αλλά και των «επαγγελματιών» δικηγόρων, δεν λειτούργησαν τα δύο πρώτα στάδια που προβλέπουν τον εξωδικαστικό και τον δικαστικό συμβιβασμό μεταξύ δανειοληπτών και τραπεζών. Το αποτέλεσμα είναι οι δανειολήπτες να συρρέουν κατά χιλιάδες στα υποστελεχωμένα Ειρηνοδικεία όλης της χώρας προσβλέποντας σε διαγραφή και διακανονισμό των οφειλών τους, με τις δικάσιμες να ορίζονται πλέον μετά από 5 ή 6 χρόνια αντί για… έξι μήνες που προβλέπει ο νόμος.

Υπό το πρίσμα αυτό, το υπουργείο Ανάπτυξης επεξεργάζεται αλλαγές ώστε η ρύθμιση ή η διαγραφή μέρους των δανείων όσων δανειοληπτών κάνουν χρήση της πτωχευτικής δυνατότητας να δίνεται πριν οι υποθέσεις φτάσουν στις δικαστικές αίθουσες. Μια από τις σκέψεις λ.χ. που έχουν πέσει στο τραπέζι, είναι να δημιουργηθεί ένας φορέας εκ μέρους των τραπεζών, ο οποίος βασιζόμενος σε μια σειρά από αντικειμενικά κριτήρια θα εισηγείται στις πιστώτριες τράπεζες ενός δανειολήπτη είτε την εξωδικαστική ρύθμιση-διαγραφη οφειλών ή την απόρριψη της αίτησης ώστε αυτή να πάρει το δρόμο της δικαστικής διευθέτησης.

«Οι τράπεζες είναι σήμερα πιο ώριμες να αποδεχθούν λύσεις που πριν από δύο χρόνια δεν ήθελαν ούτε να τις ακούσουν. Στόχος είναι οι αποφάσεις για ρυθμίσεις ή διαγραφές δανείων και διαφύλαξης της πρώτης κατοικίας να γίνεται πριν το ακροατήριο προς όφελος τόσο των δανειοληπτών όσο και των τραπεζών» είναι η εκτίμηση στελέχους που ασχολείται στενά με το θέμα.

Αντικείμενο ρύθμισης του νόμου για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά θα αποτελέσουν πιθανότατα και κάποιες από τις προτάσεις του προηγούμενου Γενικού Γραμματέα Καταναλωτή Δημήτρη Σπυράκου σύμφωνα με τις οποίες προβλέπονταν η άμεση ρύθμιση των χρεών του οφειλέτη από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης, η σύντμηση του χρόνου απαλλαγής από τα χρέη στην τετραετία σε περίπτωση πλήρους αδυναμίας αποπληρωμής, και η επιμήκυνση σε πάνω από 20 χρόνια της εξόφλησης του 85% της εμπορικής αξίας της πρώτης κατοικίας προκειμένου αυτή να εξαιρεθεί από την ρευστοποίηση.

Άνοιγμα και στους επιτηδευματίες

Παρά τις πιέσεις που ασκούν οι έμποροι για να αποκτήσουν και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις νόμο αντίστοιχο με αυτό των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, η Κυβέρνηση αλλά και οι τράπεζες δεν φαίνεται να συναινούν. Εξετάζεται ωστόσο το ενδεχόμενο να «ανοίξει» ο νόμος Κατσέλη για επιτηδευματίες και ελεύθερους επαγγελματίες ώστε να αποκτήσουν πτωχευτική ικανότητα και να διασφαλίσουν την πρώτη κατοικία. Σχετική ρύθμιση είχε επιχειρηθεί να περάσει με νομοσχέδιο τον Απρίλιο, αποσύρθηκε ωστόσο άρον-άρον από τον τότε υπουργό Εργασίας Γ. Κουτρουμάνη, με τη δικαιολογία ότι δεν έχει ολοκληρωθεί η διαβούλευση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Προβληματισμός για πλειστηριασμούς

Εξελίξεις θα πρέπει να αναμένονται και στο θέμα της απαγόρευσης των πλειστηριασμών ακινήτων αξίας έως 200.000 ευρώ. Στην Κυβέρνηση φαίνεται να επικρατεί προβληματισμός καθώς η οριζόντια απαγόρευση που ισχύει σήμερα «προφυλάσσει τους πάντες, ακόμη και τους «μπαταχτσήδες που ενώ έχουν δεν πληρώνουν», όπως χαρακτηριστικά έλεγε στο capital αρμόδιο στέλεχος. Στο πλαίσιο αυτό αναζητούνται λύσεις και για το συγκεκριμένο θέμα στο οποίο φέρεται να έχει παρέμβει και η Τρόικα. Ένας επιπλέον παράγοντας προβληματισμού είναι η «ζημιά» που κάνει η γενικευμένη απαγόρευση πλειστηριασμών στην αγορά ακινήτων, όπου οι αγοραπωλησίες έχουν παγώσει. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, έχει παγιωθεί η εντύπωση πως εάν και όποτε τερματιστεί η περίοδος προστασίας, θα βγουν χιλιάδες ακίνητα στο σφυρί και συνεπώς οι τιμές των ακινήτων θα πιεστούν κι άλλο.

Αλλαγές στο Τειρεσία

Ανοιχτό είναι το ενδεχόμενο να γίνουν ευνοϊκές αλλαγές για τους επιχειρηματίες που εντάσσονται στο Τειρεσία λόγω των επιπτώσεων της κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζεται να τους δοθεί υπό προϋποθέσεις η δυνατότητα έκδοσης μπλοκ επιταγών και ανοιχτής γραμμής χρηματοδότησης.

capital.gr