Χαμένοι και... τυχεροί

Τα πρώτα «θύματα» των αλλαγών είναι όσοι παίρνουν σύνταξη πάνω από 1.400 ευρώ, οι συνταξιούχοι ΟΤΕ και ΔΕΗ, οι πρόωρες στο Δημόσιο, οι μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ και οι ελεύθεροι επαγγελματίες με δεύτερη δουλειά.

Ανατροπές στις συντάξεις και στα όρια ηλικίας ειδικών ομάδων «φέρνει» το ασφαλιστικό νομοσχέδιο, με τις προωθούμενες αλλαγές να τρέχουν σε δόσεις. Η κυβερνητική μεταρρύθμιση έχει «άτυχους» αλλά και «τυχερούς», καθώς κάποιοι βρίσκονται στο στόχαστρο των αλλαγών και κάποιοι άλλοι προλαβαίνουν να... φύγουν εγκαίρως.
Τα πρώτα «θύματα» των αλλαγών είναι όσοι παίρνουν σύνταξη πάνω από 1.400 ευρώ, οι συνταξιούχοι του ΟΤΕ και της ΔΕΗ, οι δημόσιοι υπάλληλοι που βγαίνουν σε πρόωρη σύνταξη, οι μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ και οι ελεύθεροι επαγγελματίες...

που έχουν και δεύτερη δουλειά. Για τις συγκεκριμένες ομάδες οι προωθούμενες ρυθμίσεις θα τεθούν σε ισχύ άμεσα ή το αργότερο μέσα στο 2011.

Το δεύτερο «κύμα»
Το δεύτερο «κύμα» έρχεται το 2013 με την αύξηση του ορίου ηλικίας των γυναικών στο δημόσιο και των μητέρων ανηλίκων που καλύπτονται από τα ειδικά ταμεία. Μείωση συντάξεων θα αντιμετωπίσουν οι ασφαλισμένοι στον ΟΑΕΕ, που δίνει άνιση μάχη με τα ελλείμματα.

Οι αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα ολοκληρώνονται το 2018, οπότε και θα τεθεί σε ισχύ ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων σε όλα τα ταμεία. Οι πλέον αδικημένοι είναι όσοι έχουν πολλά έτη ασφάλισης, με δεδομένο πως το ποσοστό αναπλήρωσης ακόμα και με 35έτη ασφάλισης δεν θα ξεπερνά το 65% (βασική και αναλογική σύνταξη).

Οι προωθούμενες ρυθμίσεις προκαλούν έντονες αντιδράσεις στο συνδικαλιστικό κίνημα, που απειλεί με νέες κινητοποιήσεις. Η ΑΔΕΔΥ έχει ήδη προκηρύξει απεργία για τις 22 του μήνα και προσανατολίζεται σε κλιμάκωση, ενώ με 48ωρη απεργία -στις 21 και 22 Απριλίου- απαντά το ΠΑΜΕ.

«Το ασφαλιστικό σύστημα στον προκρούστη των περικοπών» σημειώνει σε ανακοίνωση της η ΓΣΕΕ, που καλεί την κυβέρνηση «να μην επιχειρήσει να προωθήσει αυτές τις νεοφιλελεύθερες ιδέες προς ψήφιση στη Βουλή, γιατί οι αντιδράσεις και οι κινητοποιήσεις θα είναι άμεσες και δυναμικές».

Παράλληλα επισημαίνει πως «η επανάληψη της ίδιας χρεοκοπημένης και αδιέξοδης συνταγής, περικοπής των συντάξεων, αύξησης των ορίων ηλικίας και ο διαχωρισμός των ασφαλισμένων σε λιγότερο και περισσότερο φτωχούς ούτε τη βιωσιμότητα ούτε τη κοινωνική αποτελεσματικότητα του συστήματος εξασφαλίζει».

Σημειώνεται πως μέσα στην ερχόμενη εβδομάδα το ασφαλιστικό νομοσχέδιο θα σταλεί για αξιολόγηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό του υπουργείου Εργασίας, το νομοσχέδιο θα κατατεθεί στη Βουλή μέχρι τις 30 Απριλίου και αναμένεται να ψηφιστεί μέχρι τα τέλη Μαΐου.

Εκτός κινδύνου έξι ομάδες
Εργαζόμενοι και συνταξιούχοι που γλιτώνουν

Eξι ομάδες εργαζομένων και συνταξιούχων είναι... εκτός κινδύνου και δεν απειλούνται από τις προωθούμενες αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα. Οι συγκεκριμένοι ασφαλισμένοι προλαβαίνουν να ανοίξουν την πόρτα εξόδου, με δεδομένο πως οι προωθούμενες ρυθμίσεις θα τρέξουν σε δόσεις.

Αναλυτικά, οι κατηγορίες ασφαλισμένων που δεν αναμένεται να επηρεαστούν από τις αλλαγές είναι οι ακόλουθες:

1 Συνταξιούχοι που παίρνουν τα κατώτερα όρια των συντάξεων. Οι προωθούμενες αλλαγές στις συντάξεις δεν πρόκειται να επηρεάσουν το εισόδημά τους.

2 Οσοι προλάβουν να βγουν στη σύνταξη μέχρι το 2018 και δεν υπάγονται σε ελλειμματικά Ταμεία. Ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων θα αρχίσει ύστερα από 2018, με εξαίρεση όσους φορείς αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα.

3 Οσοι έχουν διαδοχική ασφάλιση. Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι ανήκουν στους «τυχερούς» της μεταρρύθμισης, καθώς από το 2011 θα υπάρξουν διορθώσεις στο υπάρχον σύστημα. Σήμερα όσοι καλύπτονται από τουλάχιστον δύο Ταμεία παίρνουν έως και 30% χαμηλότερη σύνταξη από όσους έχουν όλα τα χρόνια σε έναν φορέα. Επιπλέον, πρέπει να κάνουν υπομονή μέχρι και δύο χρόνια για την έκδοση της πολυπόθητης απόφασης.

4 Εργαζόμενες στον δημόσιο τομέα που προλαβαίνουν να βγουν στη σύνταξη πριν από το 2013. Στην περίπτωση αυτή δεν επηρεάζονται από την επερχόμενη αύξηση των ορίων ηλικίας. Σημειώνεται πως, με βάση το ισχύον σύστημα, 250.000 γυναίκες που απασχολούνται στο Δημόσιο και στα Σώματα Ασφαλείας μπορούν να βγουν στη σύνταξη νωρίτερα από τους άντρες συναδέλφους τους. Ωστόσο, οι 110.000 ασφαλισμένες έχουν προλάβει να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης και μπορούν να αποχωρήσουν ανά πάσα στιγμή (πρόκειται κυρίως για όσες μπήκαν στην αγορά εργασίας πριν από το 1983).

5 Μητέρες ανηλίκων στο ΙΚΑ που συνταξιοδοτούνται μέσα στη χρονιά. Το όριο ηλικίας φέτος παραμένει στο 50ό έτος, καθώς πάγωσε για έναν χρόνο η σχετική διάταξη του νόμου Πετραλιά.

6 Μητέρες ανηλίκων στα ειδικά Ταμεία που συνταξιοδοτούνται μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2012. Η αύξηση του ορίου ηλικίας από τα 50 στα 55 έτη, με βάση τον νόμο Πετραλιά, ξεκινά το 2013.

Ποιοι θα επηρεαστούν πριν από το 2018
Στη «δίνη» των αλλαγών δέκα ομάδες ασφαλισμένων

Μεγάλοι «χαμένοι» του ασφαλιστικού συστήματος αναμένεται να είναι όσοι ανοίξουν την... πόρτα εξόδου μετά το 2018, οπότε και αλλάζει ο τρόπος υπολογισμού των συντάξεων. Στο ενδιάμεσο η ασφαλιστική «μεταρρύθμιση» θα έχει... χτυπήσει τους δημοσίους υπαλλήλους, τις μητέρες ανηλίκων, τους ασφαλισμένους στα ελλειμματικά Ταμεία, αλλά και όσους παίρνουν σύνταξη πάνω από 1.400 ευρώ τον μήνα.

Δέκα είναι οι «ομάδες» ασφαλισμένων που θα βρεθούν στο στόχαστρο της κυβέρνησης:

1 Ασφαλισμένοι που θα βγουν στη σύνταξη μετά το 2018. Ο νέος τρόπος υπολογισμού οδηγεί σύμφωνα με τους συνδικαλιστές σε μείωση των συντάξεων περίπου κατά 20%. Είναι χαρακτηριστικό πως μετά τις προωθούμενες αλλαγές το ποσοστό αναπλήρωσης θα πέσει στο 65% για όσους έχουν 35 έτη ασφάλισης. Μάλιστα, το ποσοστό αναπλήρωσης δεν θα ξεπερνά το 45% για όσους δεν δικαιούνται τη βασική σύνταξη, η οποία με τα σημερινά δεδομένα θα μπορούσε να είναι 360 ευρώ. Η βασική αυτή σύνταξη θα χορηγείται μόνο με τη συμπλήρωση του 65ου έτους (εκτός ειδικών εξαιρέσεων), ενώ το σκληρό σενάριο προβλέπει τη χορήγησή της με εισοδηματικά κριτήρια.

2 Συνταξιούχοι που παίρνουν πάνω από 1.400 ευρώ τον μήνα. Ξεκινά φέτος η επιβολή ειδικής εισφοράς -πρόκειται για έναν νέου τύπου ΛΑΦΚΑ-, η οποία θα κυμαίνεται από 2% έως 5% ανάλογα με το ύψος της σύνταξης.

3 Οσοι καλύπτονται από τον Οργανισμό Ασφάλισης Ελευθέρων Επαγγελματιών. Οι συντελεστές υπολογισμού των συντάξεων θα πέσουν από το 3% με 3.5% που είναι σήμερα στο 2%. Το μέτρο θα επηρεάσει περίπου 320.000 ασφαλισμένους, οι οποίοι θα δουν τις συντάξεις τους να μειώνονται κατά μέσον όρο 10%. Με βάση το επικρατέστερο σενάριο, οι αλλαγές θα τρέξουν από το 2013, ωστόσο δεν αποκλείεται να ξεκινήσουν νωρίτερα αν δεν βρεθεί λύση στο οικονομικό αδιέξοδο του Ταμείου.

4 Συνταξιούχοι του ΟΤΕ και της ΔΕΗ. Φέτος θα υπάρξει μείωση από 3% έως και 8% στις συντάξεις που ξεπερνούν τα 1.500 ευρώ.

5 Δημόσιοι υπάλληλοι, μηχανικοί, γιατροί και δικηγόροι που έχουν και δεύτερη δουλειά. Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι σήμερα πληρώνουν εισφορές μόνο σε ένα Ταμείο, αλλά μετά τις αλλαγές θα καλύπτονται από δύο ασφαλιστικούς φορείς. Υπολογίζεται πως το μέτρο αφορά 100.000 άτομα που ασφαλίστηκαν πριν από το 1993.

6 Εργαζόμενες στον δημόσιο τομέα. Τουλάχιστον κατά πέντε χρόνια θα αυξηθούν από το 2013 τα όρια ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των γυναικών στον δημόσιο τομέα και στα σώματα ασφαλείας. Υπολογίζεται πως 140.000 γυναίκες θα επηρεαστούν από την εξίσωση των ορίων ηλικίας.

7 Μητέρες ανηλίκων που συνταξιοδοτούνται από τα ειδικά ταμεία μισθωτών και τα ταμεία τύπου. Η ρύθμιση του νόμου Πετραλιά για τη σταδιακή αύξηση του ορίου ηλικίας από τα 50 στα 55 έτη θα εφαρμοστεί κανονικά από το 2013.

8 Μητέρες ανηλίκων που συνταξιοδοτούνται από το ΙΚΑ και ασφαλίστηκαν πριν από το 1993. Η ρύθμιση του νόμου Πετραλιά -που είχε παγώσει φέτος- θα εφαρμοστεί κανονικά από το 2011. Η αύξηση για όσες μητέρες θέλουν να αποχωρήσουν με 25ετία θα είναι δώδεκα μήνες τον χρόνο, προκειμένου το όριο να πάει σταδιακά από τα 50 στα 55 έτη.

9 Δημόσιοι υπάλληλοι που παίρνουν πρόωρη σύνταξη. Το ποσό της μείωσης θα πάει από το 4.5% στο 6% για κάθε έτος... ταχύτερης εξόδου.

10 Συνταξιούχοι του Δημοσίου που απασχολούνται στον ιδιωτικό τομέα. Η σύνταξη θα αναστέλλεται αν είναι κάτω των 55 ετών ή θα περικόπτεται.

Κατερίνα Κοκκαλιάρη
kokkaliari@pegasus.gr



ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ
Δ. Μπούρλος

Ανάγκη για καλύτερους συντελεστές
«Αν στον υπολογισμό της νέας σύνταξης χρησιμοποιηθούν οι συντελεστές που έχουν δει το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα, τότε τα ποσά συντάξεων αναμφίβολα μειώνονται, ιδίως για τις περιπτώσεις εργαζομένων που έχουν μακρύ χρόνο ασφάλισης. Σε περιορισμό, επίσης, οδηγεί και η μη χορήγηση της βασικής σύνταξης στο ηλικιακό όριο της αναλογικής. Το σχήμα βασική - αναλογική, για να λειτουργήσει σωστά, πρέπει να έχει βελτιωμένους συντελεστές και ταυτόχρονη χορήγηση και των δύο συντάξεων».

* Ο Δημήτρης Μπούρλος είναι μέλος της Επιτροπής Σοφών για το Ασφαλιστικό