Δημοκρατική Αριστερά: Στροφή νέων στην αγροτική παραγωγή

Η γήρανση του αγροτικού πληθυσμού αποτελεί σήμερα ένα από τα βασικότερα προβλήματα της ελληνικής γεωργίας. Το γεγονός της προχωρημένης ηλικίας του συνόλου των γεωργών στη χώρα μας, αποτελεί τροχοπέδη για τη διάχυση τεχνογνωσίας, την υιοθέτηση νέων πρακτικών, την εφαρμογή καινοτομιών και την προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες στη διεθνή αγορά των "γεωργικών" προϊόντων.

Στοιχεία για την εντυπωσιακή μείωση του αγροτικού πληθυσμού τα προηγούμενα χρόνια, διαβιβάστηκαν πριν από λίγες ημέρες στη Βουλή από τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστα Σκανδαλίδη, με αφορμή ερώτηση των ανεξάρτητων βουλευτών, Φώτη Κουβέλη, Θανάση Λεβέντη, Νίκου Τσούκαλη και Γρηγόρη Ψαριανού, για το πως η κυβέρνηση σκέφτεται να επιδιώξει τη στροφή των νέων στην αγροτική παραγωγή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, στην Ελλάδα το ποσοστό των απασχολουμένων στη γεωργία...

μειώθηκε κατά 40,5% (από 23,9% το 1990 σε 17% το 2000), ποσοστό περίπου ίσο με αυτό της δεκαετίας του '60 -μια περίοδο έντονης μείωσης του αγροτικού πληθυσμού και των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα λόγω της μετανάστευσης. Σχετικά με την ηλικιακή διάρθρωση των κατοίκων στις αγροτικές περιοχές, τα στοιχεία δείχνουν ότι το 18,74% στις κυρίως αγροτικές περιοχές και το 16,7% στις ενδιάμεσες αγροτικές, έχουν ηλικία μεγαλύτερη των 65 ετών. Ο αντίστοιχος δείκτης για τις αστικές περιοχές είναι 15,9%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της πρώην ΕΣΥΕ (Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας), το ποσοστό των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα στις κυρίως αγροτικές περιοχές, ανέρχεται σε 29,3%. Όσον αφορά στην αναλογία των νέων που εισέρχονται στην αγορά εργασίας σε σχέση με τους γηραιότερους που αποχωρούν, στις κυρίως αγροτικές περιοχές διαμορφώνεται σε 1,02, ενώ στις αστικές περιοχές σε 0,94. Στοιχεία του 1997 του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΣΕΕ, για το επίπεδο μόρφωσης στον πρωτογενή τομέα, δείχνουν ότι το 69,5% έχει απολυτήριο Δημοτικού, το 10,2% έχει τελειώσει μερικές τάξεις του Δημοτικού, το 4,1% δεν πήγε καθόλου σχολείο, το 7,6% έχει απολυτήριο τριών τάξεων της Μέσης Εκπαίδευσης, το 7,4% έχει απολυτήριο Μέσης Εκπαίδευσης, το 0,7% έχει πτυχίο Ανώτερης Σχολής και μόλις το 0,5% έχει πτυχίο Ανωτάτων Σχολών.
Εντονότατο είναι το πρόβλημα της "διαδοχής", αφού η αναλογία των γεωργών ηλικίας μικρότερης των 35 ετών, έναντι των γεωργών ηλικίας άνω των 55 ετών, βρίσκεται στο 0,13, αντικατοπτρίζοντας εύλογα το πρόβλημα γήρανσης, σε μια περίοδο που η γνώση αποτελεί βασική προϋπόθεση για την ανταγωνιστικότητα του πρωτογενούς τομέα.
Στις άμεσες προτεραιότητες, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κ. Σκανδαλίδης, εντάσσει την εξισορρόπηση -στο μέτρο που αυτό είναι εφικτό αλλά και επιθυμητό- στη σχέση εισόδου-εξόδου στο "γεωργικό επάγγελμα". Προτεραιότητα, ασφαλώς, αποτελεί η βελτίωση του επιπέδου των γνώσεων (κατάρτιση, ενημέρωση, μεταφορά τεχνογνωσίας κλπ).
Στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας (ΠΑΑ) 2007-2013, εφαρμόζονται δράσεις που έχουν σκοπό την προσέλκυση νέων ανθρώπων, αναφέρει ο κ. Σκανδαλίδης και επισημαίνει το πρόγραμμα "Διατήρηση και βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της γεωργίας, της δασοκομίας και του αγροδιατροφικού τομέα", τα προγράμματα "Εγκατάσταση Νέων Γεωργών" και "Πρόωρη συνταξιοδότηση", με στόχο την πληθυσμιακή ανανέωση των απασχολουμένων στον πρωτογενή τομέα και την αύξηση του μέσου μεγέθους των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, γιατί η στροφή στην επιχειρηματική γεωργία προϋποθέτει οικονομίες κλίμακας και τη μέγιστη δυνατή αξιοποίηση των συντελεστών παραγωγής, καθώς ο μικρός και κατακερματισμένος κλήρος λειτουργεί ανασταλτικά για την επιδίωξη αυτή.
Στόχος, όπως σημειώνει ο υπουργός είναι, οι "διάδοχοι" της πρόωρης συνταξιοδότησης να είναι κυρίως νέοι γεωργοί που θα δημιουργήσουν προϋποθέσεις για την αύξηση του μεγέθους των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, σε συνδυασμό με την υιοθέτηση νέων πρακτικών και καινοτομιών για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.
Το υπουργείο προωθεί, επίσης, μέτρα για την ενθάρρυνση των ηλικιωμένων γεωργών (καπνοπαραγωγών), να αποχωρήσουν από την ενεργό επαγγελματική δραστηριότητα με τη διασφάλιση ενός ελάχιστου οικογενειακού εισοδήματος στον αποχωρούντα και με στόχο τη διαρθρωτική βελτίωση των εκμεταλλεύσεων τους, με την εγκατάσταση νεότερων γεωργών και τη βελτίωση του μεγέθους τους.
Νέες ευκαιρίες θα μπορέσουν να αναζητήσουν νέοι άνθρωποι στις δράσεις βιολογικής γεωργίας, αλλά και μέσα από προγράμματα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και την βελτίωση της "ελκυστικότητας" των αγροτικών περιοχών.
"Στη δύσκολη οικονομικά περίοδο που διανύει η χώρα, η διευκόλυνση των εμπλεκομένων με την αγροτική οικονομία, ώστε να προχωρήσουν σε επενδύσεις αναδιαρθρώσεων και βελτίωσης της ποιότητας των παραγόμενων προϊόντων, αποτελεί πολιτική επιλογή, η οποία γίνεται πραγματικότητα διαμέσου των πόρων του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ)", τονίζει ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και ενημερώνει ότι αναμένεται άμεσα να ενεργοποιηθεί ταμείο δανειοδότησης με την επωνυμία "Ταμείο Αγροτικής Επιχειρηματικότητας".
Το Ταμείο αυτό, όπως διευκρινίζει ο κ. Σκανδαλίδης, στοχεύει στη δυνατότητα χρηματοδότησης των γεωργών με ευνοϊκούς όρους, με τη χορήγηση χαμηλότοκων βραχυπρόθεσμων και μεσομακροπρόθεσμων δανείων από τις τράπεζες, στους δικαιούχους που θα ενταχθούν στις δράσεις του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης. Με τον τρόπο αυτό ενισχύονται η επιχειρηματικότητα, η ρευστότητα, η οικονομική ανάπτυξη σε περιφερειακό επίπεδο, η ανάπτυξη του αγροδιατροφικού τομέα, η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, ο εκσυγχρονισμός των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των γεωργικών προϊόντων.
Οι ανεξάρτητοι βουλευτές, Φώτης Κουβέλης, Νίκος Τσούκαλης, Θανάσης Λεβέντης και Γρηγόρης Ψαριανός, που κατέθεσαν ερώτηση στη Βουλή επικαλούνται στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Αρχής, σύμφωνα με τα οποία κατά 8% ή με 60.000 άτομα, νεαρής κυρίως ηλικίας, αυξήθηκε ο αγροτικός πληθυσμός το 2010.
Οι βουλευτές εκτιμούν ότι εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και της ανεργίας, νέοι με υψηλό μορφωτικό επίπεδο αρχίζουν να στρέφονται στην αναζήτηση ευκαιριών μέσα από την πρωτογενή παραγωγή κυρίως μέσα από βιολογική γεωργία. Αυτή όμως η θετική εξέλιξη, όπως τονίζουν, βρίσκει απροετοίμαστο το κράτος, πραγματοποιείται απρογραμμάτιστα και ασυντόνιστα, με παντελή απουσία δομών και γι΄ αυτό έχουν ζητήσει από την κυβέρνηση να τους ενημερώσει ποια θεσμικά και οργανωτικά μέτρα θα προωθήσει ώστε η παραγωγική και κοινωνική αυτή αναδιάρθρωση να συμβάλει στην ανασυγκρότηση της χώρας.