Με αφορμή τις συζητήσεις των τελευταίων ημερών θα θέλαμε να διατιπώσουμε μερικές σκέψεις σχετικά με τη χρηματοδότηση των κομμάτων, και γενικότερα με την οικονομική τους διαχείριση. Το κοινωνικό σύνολο .......
χρηματοδοτεί τα κόμματα, μέσω του προϋπολογισμού, με τη μορφή της χορηγίας, για την κάλυψη των λειτουργικών τους δαπανών. Η χορηγία αυτή είναι ανάλογη του αριθμού των βουλευτών που εκλέγει το κάθε κόμμα. Με τα χρήματα αυτά τα κόμματα καλύπτουν τις δαπάνες για ενοίκια, και άλλα έξοδα των γραφείων τους, καθώς επίσης και την αμοιβή των εργαζομένων στα γραφεία.
Μια μεγάλη δαπάνη αποτελεί η οργάνωση και διεξαγωγή των εκλογικών αγώνων. Απαιτούνται επιπλέον δαπάνες για προσωπικό, για έντυπο υλικό, για τηλεοπτικά μηνύματα, για καταχωρήσεις στον τύπο, για μετακινήσεις, κ.λ.π.
Επειδή μερικές όμως τα χρήματα της κρατικής επιχορήγησης δεν επαρκούν για την κάλυψη των δαπανών του, τα κόμματα αναζητούν και άλλους πόρους, άλλοτε εμφανείς και άλλοτε λιγότερο εμφανείς. Αναζητούν έσοδα από συνδρομή των μελλών τους, από εισφορές από εισφορές των βουλευτών τους, από ενισχύσεις εταιρειών, αλλά συνήθως καταφεύγουν σε τραπεζικό δανεισμό.
Όταν ένας βουλευτής εκλέγεται με τη σημαία ενός κόμματος, σημαίνει ότι το κόμμα αυτό έχει δαπανήσει για την εκλογή του, ένα αξιόλογο ποσό, το οποίο συνήθως είναι αρκετά μεγαλύτερο από την κρατική επιχορήγηση. Τι θα συμβεί όμως όταν ένας βουλευτής, για λόγους που ο ίδιος αξιολογεί, αποχωρεί από το κόμμα; Επιστρέφει στο κόμμα όσα αυτό δαπάνησε για την εκλογή του; Φυσικά όχι. Εδώ δημιουργείται ένα θέμα το οποίο, κατά τη γνώμη μας, θα πρέπει να διευθετηθεί από τα κόμματα. Να ευρεθεί ένας συντελεστής, ένας αλγόριθμος, με τον οποίο θα πολλαπλασιάζεται η συνολική δαπάνη του κόμματος και ο αποχωρών βουλευτής θα υποχρεούται να επιστρέφει στο κόμμα, από το οποίο αποχωρεί, το αναλογούν ποσό, το οποίο, μάλιστα, θα μπορεί να παρακρατείται και από τη βουλευτική του αποζημίωση.
Τα κόμματα έχουν μέλη καταχωρημένα στα Μητρώα τους, πολίτες οι οποίοι εθελοντικά εντάσσονται στο κόμμα, και οι οποίοι έχουν το δικαίωμα να εκλέγουν και να εκλέγονται στα κομματικά όργανα. Φυσικά η ένταξη των ατόμων σε κομματικούς μηχανισμούς δημιουργεί για τα μέλη κάποιες προσδοκίες αλλά και υποχρεώσεις. Εδώ γεννάται το ερώτημα: τι είναι δικαιότερο το, πέραν της χορηγίας, χρέος ενός κόμματος να καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό, να το πληρώνει όλος ο ελληνικός λαός, οι πολίτες δηλαδή οι οποίοι μπορεί και να μην ανήκουν στο εν λόγω κόμμα, ή να κατανέμεται η οφειλή στα μέλη και στους βουλευτές του κόμματος; Κατά την άποψή μας είναι δίκαιο και ηθικό η όποια οφειλή των κομμάτων πρέπει να εξυπηρετείται από τα μέλη του κόμματος και όχι από τον κρατικό προϋπολογισμό.
ΠΑΝΟΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Ομ. Καθηγητής Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
