Νέα σενάρια για τα διόδια. Σενάρια για την τύχη των μεγάλων έργων

Σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις μεταξύ Δημοσίου, τραπεζών και κατασκευαστικών εταιρειών για την απεμπλοκή των χρηματοδοτήσεων.

Μείωση των διοδίων κατά την περίοδο κατασκευής των έργων, μείωση του κατασκευαστικού αντικειμένου και μετάθεση των «προβληματικών» τμημάτων γι’ αργότερα, ακόμα και η σύναψη δανείου για την αναπλήρωση των χαμένων εσόδων του Δημοσίου είναι ορισμένα από τα σενάρια που βρίσκονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Δημόσιο και κοινοπραξίες που έχουν αναλάβει τους πέντε μεγάλους οδικούς άξονες. Οι διαπραγματεύσεις έχουν ξεκινήσει κάτω από συνθήκες άκρας μυστικότητας, με το Δημόσιο να έχει ενισχύσει το «οπλοστάσιό» του με μεγάλη διεθνή ελεγκτική εταιρεία στον ρόλο συμβούλου.

Εχουν περάσει πέντε χρόνια από τη στιγμή .........

που κυρώθηκε από τη Βουλή η πρώτη από τις πέντε συμβάσεις παραχώρησης και όλα δείχνουν ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για την αναθεώρησή τους. Η διαδικασία, την οποία μέχρι πρότινος οι «παραχωρησιούχοι» και το Δημόσιο απεύχονταν, δείχνει πλέον αναπόφευκτη: οι καθυστερήσεις στις απαλλοτριώσεις, τις αρχαιολογικές εργασίες και τη μετακίνηση των δικτύων κοινής ωφελείας πήγαν πίσω όλα τα χρονοδιαγράμματα κατά 1-2 χρόνια, μεγάλα τμήματα των έργων έχουν ακυρωθεί ή «μπλοκαριστεί» από το Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώ οι αντιδράσεις απέναντι στα διόδια διογκώνονται, λαμβάνοντας τον χαρακτήρα κινήματος. Ολα αυτά άσκησαν σοβαρή πίεση στο χρηματοδοτικό μοντέλο των έργων, άρα και τη βιωσιμότητά τους. Μήπως, λοιπόν, αυτό σήμαινε δεν είχαν σχεδιαστεί σωστά;

Το υπουργείο Υποδομών, πάντως, δεν αντιτίθεται στη βασική φιλοσοφία των έργων. Αλλωστε, το ΠΑΣΟΚ μαζί με τη Νέα Δημοκρατία υπερψήφισαν την κύρωση των πέντε (έξι τότε, μαζί με την ακυρωμένη υποθαλάσσια αρτηρία Θεσσαλονίκης) συμβάσεων παραχώρησης. Το πρόβλημα, σύμφωνα με την κυβέρνηση, βρίσκεται στον κακό υπολογισμό επιμέρους τεχνικών ζητημάτων, αλλά και στην υποτίμηση των αντιδράσεων, ως προς τη χάραξη των δρόμων και το ύψος των διοδίων. Αυτά είναι και τα ζητήματα που βρίσκονται πλέον στο επίκεντρο της διαπραγμάτευσης. Οι συναντήσεις ανάμεσα στο υπουργείο Υποδομών και τους παραχωρησιούχους (όπως ονομάζονται οι κοινοπραξίες που έχουν αναλάβει τα έργα) ξεκίνησαν περίπου πριν από δύο εβδομάδες. Το Δημόσιο εκπροσωπείται από τον γενικό γραμματέα Συγχρηματοδοτούμενων Εργων, κ. Σέργιο Λαμπρόπουλο, υπηρεσιακά στελέχη αλλά και ειδικό σύμβουλο από την ελεγκτική εταιρεία Ernst & Young, που προσελήφθη μέσω του υπουργείου Οικονομικών. Αντίστοιχους συμβούλους έχουν προσλάβει και οι παραχωρησιούχοι (για παράδειγμα, η Ολυμπία Οδός την Deutsche Bank).

Βασικό θέμα των διαπραγματεύσεων είναι η βιωσιμότητα του μοντέλου χρηματοδότησης. Σήμερα, το κατασκευαστικό έργο και η λειτουργία των δρόμων υποστηρίζεται κατά κύριο λόγο από δανεισμό (26 ελληνικές και ξένες τράπεζες) και κατά δεύτερο λόγο από ίδια κεφάλαια των παραχωρησιούχων, τα έσοδα από τα διόδια και τη χρηματοδοτική συμβολή Δημοσίου και Ε.Ε. Ομως οι τράπεζες είχαν συμφωνήσει να δανειοδοτήσουν τα έργα με μέσο επιτόκιο 3% (όταν σήμερα φθάνει τουλάχιστον το 5%), καθώς τα spreads κινούνταν από 50 έως 150 μονάδες, όταν σήμερα κινούνται... στις 850 μονάδες! Κύριο μέλημα, λοιπόν, κράτους και παραχωρησιούχων είναι να παραμείνουν οι τράπεζες ουδέτερες, ώστε να μην μπορούν να αποδείξουν ότι θίγονται τα συμφέροντά τους, διεκδικώντας την ακύρωση των συμβάσεων ή την επαναδιαπραγμάτευση των όρων δανεισμού.

Παράλληλα, επί τάπητος τίθενται και δύο βασικά τεχνικά θέματα: η αναθεώρηση των χρονοδιαγραμμάτων και το τεχνικό αντικείμενο των έργων. Το πιθανότερο σενάριο είναι να αναβληθεί για το μέλλον (σαφώς ή ασαφώς) η κατασκευή των «προβληματικών» τμημάτων: του τμήματος Πύργου - Τσακώνας στην Ολυμπία Οδό και Γρεβενών - Ιωαννίνων στον Ε65, καθώς το πρώτο ακυρώθηκε και το δεύτερο «πάγωσε» από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η μείωση του κατασκευαστικού αντικειμένου αφορά κομμάτια μικρής κυκλοφορίας, προκειμένου να μην επηρεαστεί σημαντικά η χρηματοδότηση του έργου.

Λύση αναζητείται και για τα τμήματα που έχουν «παγώσει» (λ. χ. Βραχνέικα στην Κορίνθου - Πατρών) ή έχουν αντιδράσεις (λ. χ. Κλόκοβα στην Ιονία Οδό), αλλά δεν μπορούν να αφαιρεθούν καθώς βρίσκονται στο μέσο των οδικών αξόνων. Τέλος, με την αναδιαπραγμάτευση θα «περάσει» στις συμβάσεις πλήθος επιμέρους αλλαγών που έχουν εν τω μεταξύ αποφασιστεί, όπως η ανάθεση της κατασκευής τμημάτων παράδρομων σε παραχωρησιούχους και μικρές αλλαγές στη χάραξη.

Καθημερινή