Το χρέος δεν αντιμετωπίζεται με μεθόδους επικοινωνίας

Ο Βολταίρος, ως σημαντικός στοχαστής που ήταν, είχε αίσθηση του μέτρου και καλούσε τους ανθρώπους να αποφεύγουν τις βιαστικές κρίσεις επειδή -όπως έλεγε- είναι συχνά άδικες. Ανάλογη ήταν και η προτροπή ενός άλλου πνευματικού ανθρώπου, του Μαξίμ Γκόρκι, ο οποίος, από άλλη σκοπιά, ζητούσε από τους συντρόφους του να μην παρασύρονται από την ευκολία της αβασάνιστης καταδίκης, που οδηγεί σε λάθος εκτιμήσεις. Οι νουθεσίες αυτές θα ταίριαζαν πολύ στους πολιτικούς ταγούς της χώρας μας και κυρίως σ' αυτούς που ασκούν χρόνια την εξουσία. Είναι πρωτοφανής η ελαφρότητα με την οποία σκέπτονται, χαράσσουν στρατηγική και μεθοδεύουν τις κινήσεις τακτικής στο μείζον πρόβλημα της οικονομίας που αντιμετωπίζει η Ελλάδα.
Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ, για παράδειγμα, με μια πρωτοφανή επικοινωνιακή καταιγίδα διατυμπάνισε σ' όλους τους τόνους και σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης τη δραματική κατάσταση της ελληνικής οικονομίας σκορπώντας δυσπιστία στους επενδυτές ομολόγων, ενώ γνώριζε ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση κυριαρχούν νεοφιλελεύθερες...

αντιλήψεις και ότι το πρόβλημα του χρέους έπαιρνε διεθνείς διαστάσεις, αγγίζοντας όχι μόνο τη μικρή Ελλάδα, αλλά πλήθος άλλων χωρών. Με τέτοιο κλίμα πώς να μην τρίβουν τα χέρια τους οι κερδοσκόποι.

ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, η κυβέρνηση, αμέσως μετά την εκλογική της νίκη, αντιμετώπισε το πρόβλημα της οικονομίας, των ελλειμμάτων και του χρέους, ως θέμα εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης, προκειμένου να καταγγείλει τους αντιπάλους της και να προετοιμάσει το έδαφος για επώδυνα μέτρα που βαθαίνουν την ύφεση. Στη συνέχεια "φούσκωσε" το έλλειμμα σαν να μη γνώριζε τι θα επακολουθούσε στην αγορά μετά την απόφασή της αυτή. Μόνο από τις επιχορηγήσεις των ασφαλιστικών ταμείων που καταγράφηκαν τον Δεκέμβριο του 2009, αλλά αφαιρέθηκαν από τα κονδύλια του 2010, και την καταβολή της πρώτης δόσης του επιδόματος αλληλεγγύης, το έλλειμμα αυξήθηκε κατά μία μονάδα, ενώ περισσότερο από μια μονάδα “φούσκωσε" από την κατανομή των χρεών των νοσοκομείων, τον ετεροχρονισμό του ΕΤΑΚ και τις επιστροφές φόρων. Μια πιο προσεκτική μελέτη θα έδειχνε ότι η αλχημεία με το έλλειμμα αγγίζει τις τρεις ποσοστιαίες μονάδες! Όχι πως η χώρα δεν έχει πρόβλημα υψηλού ελλείμματος. Κάθε άλλο. Άλλωστε, άλλα ποσά, εξίσου μεγάλα, κρύβονται πίσω από ανώνυμες εταιρείες του Δημοσίου, όπως ο ΕΛΓΑ, που έχουν τεράστια ελλείμματα και δανείζονται με την εγγύηση του κράτους για να καταβάλλουν αποζημιώσεις. Το φούσκωμα του ελλείμματος, εν μέσω διεθνούς κρίσης, και με δεδομένο το γιγαντιαίο δημόσιο χρέος της χώρας και το σαθρό παραγωγικό της μοντέλο, αποτελεί ασυγχώρητο λάθος που το πληρώνει ακριβά η χώρα.

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ όμως μόνο το υψηλό έλλειμμα το πρόβλημα της χώρας. Αν ήταν μόνον αυτό, τα πράγματα δεν θα ήταν τόσο δραματικά. Ταυτόχρονα με το έλλειμμα η Ελλάδα έχει γιγαντιαίο δημόσιο χρέος, του οποίου η δυναμική είναι σχεδόν αδύνατο να ελέγχει ιδιαίτερα σε συνθήκες ύφεσης. Στην πραγματικότητα, μετά το τέλος της τριετούς περιόδου σκληρής λιτότητας και ύφεσης, το χρέος θα έχει αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Το ελληνικό δημόσιο πρέπει να δανειστεί μέσα στην τριετία του προγράμματος σταθερότητας, και υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα πέσει έξω, γύρω στα 170 δισ. ευρώ, δηλαδή 55 με 60 δισ. ετησίως, επομένως πάνω από 20% του ΑΕΠ, σε ετήσια βάση, μόνο για αναχρηματοδότηση του χρέους και τις λειτουργικές ανάγκες του Δημοσίου. Στην πραγματικότητα, τα επίμαχα μεγέθη του χρέους και του ελλείμματος της χώρας μας είναι κατά πολύ χειρότερα από αυτά της Αργεντινής και της Ουγγαρίας, που οδηγήθηκαν γονυπετείς στην αγκαλιά τους Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ανθρωπίνως δυνατόν να αντιμετωπιστούν ελλείμματα και χρέος χωρίς ένα μακροπρόθεσμο πρόγραμμα, σε βάθος τουλάχιστον δεκαετίας, και μάλιστα σε συνδυασμό με μια τεράστια προσπάθεια παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας. Εδώ βρίσκεται το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας, το σαθρό παραγωγικό της μοντέλο, το οποίο όσο δεν αντιμετωπίζεται ριζικά θα αποτελεί την αχίλλειο πτέρνα της. Είναι ποτέ δυνατόν να έχει μέλλον μια χώρα της οποίας το εμπορικό έλλειμμα φτάνει να είναι το ένα τρίτο του εμπορικού ελλείμματος ολόκληρης της Ευρωζώνης; Το σημερινό καταναλωτικό μοντέλο έχει εμφανώς χρεωκοπήσει. Απαιτείται μια πολιτική υποκατάστασης των εισαγωγών και ενίσχυσης των εξαγωγών. Ακόμη όμως κι αν όλα αυτά γίνουν πράξη είναι σχεδόν αδύνατον να αποφευχθεί ένα είδος αναδιαπραγμάτευσης του χρέους και επέκτασής του σε πιο μακροπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα. Σε τέτοιες μεταβατικές εποχές απαιτούνται νέες πολιτικές και κοινωνικές συμμαχίες, που δεν θα αγνοούν την κρίση, αλλά αντιθέτως θα απαντούν στα μείζονα προβλήματα που θέτει, υπερβαίνοντας ξεπερασμένες βεβαιότητες και αξιοποιώντας υπαρκτές εσωτερικές αντιφάσεις του συνασπισμού εξουσίας.

Ο ΣΑΙΞΠΗΡ έλεγε πως μερικά ελαττώματα έχουν εξωτερικά τα χαρακτηριστικά προτερημάτων. Τώρα όμως διαθέτουμε αρκετή “πρώτη ύλη” για να μην κάνουμε αβασάνιστες κρίσεις, όπως μας καλούσε ο ορθολογιστής Βολταίρος...
ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΠΑΚΟΥ