ΔΝΤ: Τα λεφτά σας και την ζωή σας

Βρήκαμε το πιστόλι!
Απομακρύνεται, στη σφαίρα του απίθανου πετάει πια η ελπίδα ότι η Ελλάδα θα κατορθώσει να καλύψει τις δανειακές της ανάγκες χωρίς να προσφύγει στον μηχανισμό της Ευρωζώνης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Φρόντισαν γι’ αυτό οι αγορές, ανεβάζοντας την περασμένη εβδομάδα ξανά τα spreads πάνω από τις 420 μονάδες. Άμεσος είναι ο κίνδυνος να μας επιβληθούν τώρα απ’ έξω πολιτικές που, στο όνομα του χρέους, θα επιδεινώσουν καταστροφικά την κατάσταση της οικονομίας.
Το σήμα έδωσε το περασμένο Σάββατο (10/4) ο γενικός διευθυντής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Ντομινίκ Στρος-Καν, όταν σε συνέντευξή του στο αυστριακό περιοδικό Profil, έλεγε ότι για την Ελλάδα, που ως μέλος της Ευρωζώνης δεν μπορεί να υποτιμήσει το νόμισμά της, «το μόνο αποτελεσματικό μέσο που απομένει είναι ο αποπληθωρισμός. (...) Και γίνεται επώδυνο. Σημαίνει μειούμενους...

μισθούς - και μειούμενες τιμές. Η Ελλάδα πρέπει ακριβώς να πάει πίσω, να κάνει ανάποδα στον δρόμο που ακολούθησε τα προηγούμενα χρόνια».

Η αποστροφή αυτή του προερχόμενου από το γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα -και από ό,τι λέγεται, φιλοδοξούντος να επιστρέψει εκεί του χρόνου- Στρος-Καν σόκαρε πολλούς. Διότι γνωστή είναι μεν η απώλεια ανταγωνιστικότητας που έχει υποστεί η ελληνική οικονομία έχοντας, αφότου μπήκαμε στο ευρώ, κάθε χρόνο υψηλότερο πληθωρισμό και ακόμα υψηλότερες μέσες αυξήσεις μισθών από την Ευρωζώνη, ετήσιες διαφορές ρυθμών που σωρεύθηκαν μέσα στη δεκαετία και αντανακλώνται στη μεγάλη διεύρυνση του εξωτερικού ελλείμματος και χρέους. Κατανοητό έχει γίνει επίσης ότι η πορεία αυτή δεν θα μπορούσε να εξακολουθήσει, ότι χρειάζεται και πάλι να αυξηθούν η αποταμίευση και οι επενδύσεις για να βελτιωθεί η παραγωγική ικανότητα της χώρας, η απασχόληση, τα εισοδήματα. Ας πέσει πια η παραφουσκωμένη ιδιωτική κατανάλωση αφού φτάσαμε στα πρόθυρα της χρεωκοπίας, άρχισε να λέγεται. Στην αριστερά μάλιστα επιμένουμε σε ριζική ανακατανομή των πόρων για να αμβλυνθούν οι πολύ μεγάλες εισοδηματικές ανισότητες, αλλά και για να στηριχθεί η ανάπτυξη, τα δημόσια αγαθά, το περιβάλλον.

Όμως ο αποπληθωρισμός, που εισηγείται τώρα για τη χώρα μας επισήμως το ΔΝΤ, είναι η παγίδα, συνέπεια της ύφεσης, που όλες οι χώρες θέλουν να αποφύγουν. Κοντά δύο δεκαετίες είχε κολλήσει εκεί η Ιαπωνία, είναι ο τρόμος των οικονομολόγων. Η γενικευμένη μείωση των μισθών -10% φέτος, όπως στο Δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, για να φτάσει μέχρι 30% τα επόμενα δύο χρόνια, σύμφωνα με υπολογισμούς σε ανύποπτο χρόνο, πρόπερσι, ειδικών του Ταμείου- αντίστοιχα και των τιμών στα εγχώρια παραγόμενα αγαθά και τις υπηρεσίες, επομένως και των εισοδημάτων, και της παραγωγής, και της απασχόλησης, και των επενδύσεων, γίνεται μια καθοδική σπείρα που μειώνει το ΑΕΠ για να το καθηλώσει εντέλει επί χρόνια σε χαμηλότερα επίπεδα. Θα πέφτουν, παράλληλα, και τα φορολογικά έσοδα του κράτους. Το μόνο μέγεθος που δεν μειώνεται, αντίθετα αυξάνεται σε απόλυτους όρους και ακόμα περισσότερο ως προς το ΑΕΠ, είναι το χρέος. Τότε όμως είναι και αν είναι που δεν θα μπορούν να πληρωθούν τόκοι και χρεολύσια. Οδηγούμαστε δηλαδή σε δραματική επιδείνωση του βιοτικού επιπέδου και στη χρεωκοπία.

Θα αναρωτιόταν κανείς μήπως έγινε κάποιο φραστικό λάθος στην απόδοση των λεχθέντων από τον -οικονομολογο άλλωστε- Ντομινίκ Στρος-Καν. Όμως όχι. Πλήθυναν τις τελευταίες μέρες στον διεθνή οικονομικό Τύπο τα άρθρα που εκθειάζουν αυτήν ακριβώς τη συνταγή. Φέρεται να την υπαινίχθηκε την Πέμπτη ο επίτροπος Όλι Ρεν, ο οποίος, τούτη την κρίσιμη ώρα, σχεδιάζει πώς θα καταστήσει αυστηρότερο το Σύμφωνο Σταθερότητας για το μέλλον, αυτό συζητούσαν οι υπουργοί προχθές στη Μαδρίτη...

Και η τριπλή αποστολή, ΔΝΤ, ΕΚΤ και Επιτροπής, που θα «διαβουλεύονται» από αύριο με τους εδώ αρμόδιους για τους όρους ενεργοποίησης του μηχανισμού βοήθειας, αν το ζητήσει η ελληνική κυβέρνηση, έρχονται με αυτό το ερώτημα πρώτο-πρώτο στις αποσκευές τους: Πώς μπορεί να επιτευχθεί μια δραστική μείωση των μισθών στον ιδιωτικό τομέα φέτος; Το ερώτημα είναι τόσο πιο ανόητο, όσο αυτοί που το θέτουν φαίνεται να αγνοούν παντελώς τη διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας και αγοράς εργασίας, τον πολύ μεγάλο αριθμό μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, τους πολλούς εργαζόμενους που απασχολούνται με άτυπες μορφές, σαν δήθεν αυταπασχολούμενοι, για να αμείβονται λιγότερο, τους πολλούς αμειβομένους εκτός συλλογικών συμβάσεων εργασίας κ.λπ.

Ο πρόεδρος του ΣΕΒ Δημήτρης Δασκαλόπουλος, που επικρίνει την κυβέρνηση γιατί δεν ζήτησε ακόμα την ενεργοποίηση του μηχανισμού, πιστεύει άραγε, σε αντίθεση με όσα διατεινόταν ώς τώρα, ότι χρειάζεται να μειωθούν οι ονομαστικοί μισθοί;

Πριν από μία εβδομάδα, ωστόσο, ο Όλι Ρεν και ο Ζαν - Κλοντ Γιουνκέρ εγκωμίαζαν τα μέτρα που είχαν αποφασίσει το ελληνικό Κοινοβούλιο και η κυβέρνηση, «πειστικά» τα είχε χαρακτηρίσει στην τελευταία του συνέντευξη ο Ζαν-Κλοντ Τρισέ ζητώντας μόνο να εφαρμοστούν με αυστηρότητα - και μην έχοντας κανένα λόγο να αμφιβάλει ότι αυτό θα γίνει, όπως πρόσθεσε. Τί μεσολάβησε και ξαφνικά κρίνονται ανεπαρκή, και απαιτείται να ληφθούν άλλα, σκληρότερα;

Η δραματική στροφή από τις 11 στις 19 Απριλίου

Η Ελλάδα βρίσκεται «στον σωστό δρόμο» και δεν θα αναγκαστεί να ενεργοποιήσει τον μηχανισμό διάσωσης, εκτιμούσε προχθές ακόμα ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόιμπλε σε ραδιοφωνική του συνέντευξη. Από την άτυπη σύνοδο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης στη Μαδρίτη, ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν-Κλοντ Γιουνκέρ διευκρίνιζε εξάλλου ότι η χώρα μας δεν έχει ζητήσει βοήθεια. Διέψευδε μάλιστα ότι συζητήθηκε καν το θέμα, όλα σχεδόν ειπώθηκαν στην τηλεδιάσκεψη της Κυριακής (11/4), καθησύχαζε, δηλαδή τα διμερή δάνεια 30 δισ. ευρώ φέτος με επιτόκιο 5% περίπου που θα ήσαν διαθέσιμα από την Ευρωζώνη, το υπόλοιπο από το ΔΝΤ με τους δικούς του όρους. Αλλά αν πράγματι οι Ευρωπαίοι υπουργοί Οικονομικών δεν πολυασχολήθηκαν προχθές με το ελληνικό πρόβλημα, πόσο πειστική αξιολογούσαν άραγε τη «λύση» στην οποία κατέληξαν την περασμένη Κυριακή, όταν στη Γερμανία καταπολεμάται λυσσαλέα, πολιτικά, στην κοινή γνώμη και δικαστικά; Με τα spreads οι αγορές πάντως έδειξαν ότι «δεν πείστηκαν».

Απαντώντας προχθές στη Βουλή στον ΣΥΡΙΖΑ, ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου για πρώτη φορά παρέλειπε την επιδίωξη να μη χρειαστούμε τον μηχανισμό: η ενεργοποίησή του ή μη, περιορίστηκε να τονίσει, θα αποφασιστεί με γνώμονα το εθνικό συμφέρον. Είχε προηγηθεί η επιστολή του Γιώργου Παπακωνσταντίνου προς τους Όλι Ρεν, Ζαν - Κλοντ Τρισέ και Ντομινίκ Στρος - Καν, όπου ζητούσε «διαβουλεύσεις πάνω σε ένα πολυετές πρόγραμμα οικονομικών πολιτικών», για την περίπτωση που η ελληνική κυβέρνηση θα ζητούσε τη βοήθεια. Και σε άμεση ανταπόκριση, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποστέλλει ομάδα εμπειρογνωμόνων στην Αθήνα ήδη από αύριο το πρωί, το ίδιο και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ξεκινούν έτσι «διαβουλεύσεις» οι οποίες, από ό,τι φαίνεται, θα δεσμεύσουν τις οικονομικές πολιτικές της Ελλάδας για αρκετά χρόνια, με πολύ μικρά περιθώρια εναλλακτικών επιλογών. Από τη στιγμή που θα ομολογήσουμε ότι φτάσαμε σε αδυναμία να δανειστούμε, είτε οι «αγορές» μάς δανείζουν υπερβολικά ακριβά, είτε δεν μας δανείζουν καθόλου -και μόλις μιαν ανάσα απέχουμε από τη στιγμή αυτή- οι χώρες της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ που προσφέρονται να μας χρηματοδοτήσουν θα υπαγορεύσουν τους όρους. Πριν από όλα θα θέλουν να διασφαλίσουν ότι θα τους ξεπληρώσουμε τα καινούργια δανεικά, αλλά και τα παλιά από τις αγορές, ευρωπαϊκές τράπεζες δηλαδή κατά το μεγαλύτερο μέρος, ώστε να πάψει το ελληνικό δημόσιο χρέος να συνιστά παράγοντα χρηματοπιστωτικής αστάθειας.

Ήταν αφελής η προσδοκία όσων σχεδίασαν τον μηχανισμό, ότι οι αγορές θα δέχονταν για την Ελλάδα ένα επιτόκιο που θα πλησίαζε το 5% πακέτου τους, σχολίαζε ο Lex των Financial Times. Οι επενδυτές ξέρουν ότι δεν έχουν ακόμα διευκρινιστεί τα διαδικαστικά, ο ρόλος του ΔΝΤ, η συνεργασία του με την Επιτροπή, ότι σε μια σειρά χώρες η βοήθεια πρέπει να εγκριθεί από το κοινοβούλιο. Δοκιμάζουν τη συνοχή της Ευρωζώνης, θα ερμηνεύαμε εμείς.

«Να ξαναβρούμε την ευρωπαϊκή ελπίδα» καλούσε χθες από την Le Monde, παρεμβαίνοντας ύστερα από πολύν καιρό, ο Ζακ Ντελόρ. Και έγραφε με αφορμή την Ελλάδα: «Θα υπάρξει καιρός, όταν τελειώσει η κρίση, να επαναπροσδιορίσουμε τους κανόνες λειτουργίας της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης. Σήμερα όμως ζωτική σημασία έχει να κάνουμε συγκεκριμένη την αλληλεγγύη μας στο εσωτερικό της Ευρωζώνης. Εκτός και αν κάποιοι αποφάσισαν να παίξουν τους μαθητευόμενους μάγους».
Της Ελίζας Παπαδάκη