«Καλλικράτης»: Το άδοξο τέλος της τοπικής αυτοδιοίκησης

Εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια όλοι συμφωνούν ότι η δημοκρατία είναι το καλύτερο και το δικαιότερο πολίτευμα που έχει εφευρεθεί μέχρι στιγμής τόσο στη θεωρία όσο και στην πράξη.
Και συναινούν σ’ αυτό, ακόμη και αυτοί που απεργάζονται την ανατροπή του. Και αυτό γιατί είναι το πλέον αντιπροσωπευτικό.

Είναι η μορφή οργάνωσης της κρατικής εξουσίας που έχει την δυνατότητα να εξασφαλίζει ακόμη και στον τελευταίο πολίτη αυτής της χώρας τη δυνατότητα να συμμετέχει στη λήψη της απόφασης για το ποιοι θα τον κυβερνήσουν και αν δεν είναι ικανοποιημένος να τους αλλάζει από καιρό σε καιρό. Και ακόμη περισσότερο: Είναι το πολίτευμα που μας δίνει το δικαίωμα να ισχυριζόμαστε ότι κατ’ αρχήν κανένας πολίτης δεν είναι ή δεν θεωρείται «τελευταίος».

Είναι όμως στην πράξη αυτή η ειδυλλιακή εικόνα τόσο ............

αληθινή; Είναι πραγματικά αντιπροσωπευτικό ένα πολίτευμα, στο οποίο 10.000.000 άνθρωποι έχουν δικαίωμα να εκλέγουν 288 αντιπροσώπους τους στη Βουλή (αφού οι υπόλοιποι 12 είναι βουλευτές Επικρατείας και δεν εκλέγονται με σταυρό);
Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα έδινε μέχρι σήμερα η τοπική αυτοδιοίκηση, και ιδίως αυτή του πρώτου βαθμού.
Οι δήμοι και οι κοινότητες που καταλαμβάνουν όλη την ελληνική επικράτεια αποτελούν την μικρότερη δυνατή μορφή οργάνωσης κρατικής εξουσίας, η οποία είναι πιο κοντά στον καθένα από εμάς. Τα καθημερινά προβλήματα των 10.000.000 ανθρώπων βιώνουν, αισθάνονται, αντιλαμβάνονται πραγματικά πολύ καλύτερα οι εκπρόσωποί τους σε έναν δήμο ή σε μία κοινότητα.
Και αντίστροφα: Οι επικεφαλής σε έναν δήμο ή σε μία κοινότητα δεν μπορούν να κρυφτούν σε τίποτα, και όλοι γνωρίζουν ποιοι πραγματικά είναι και ποια η συνεισφορά τους στον τόπο τους. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, όσο πιο μικρή είναι η κοινότητα ή ο δήμος, τόσο πιο άμεση και αληθινή είναι η δημοκρατία στην πράξη.

Αλλά και η ίδια η ιδέα για τη δημιουργία τερατόμορφων υπερ-δήμων (αφού από τους 1.034 σημερινούς δήμους δεν θα μείνουν ούτε 370) έρχεται σε πλήρη αντίθεση προς την σκέψη του ΠΑΣΟΚ για την καθιέρωση του γερμανικού συστήματος της στενής μονοεδρικής εκλογικής περιφέρειας, που έχει ως βασικό πυρήνα του ότι κάθε βουλευτής θα πρέπει να έχει την ευθύνη μιας μικρής εκλογικής περιφέρειας για να ξέρει εκείνος καλά τα προβλήματα της περιοχής του και η περιοχή του να ξέρει καλά εκείνον και την πολιτική του. Με τον «Καλλικράτη» οι βουλευτές θα γίνουν δήμαρχοι και οι δήμαρχοι υπάλληλοι - υποτελείς της απρόσωπης κεντρικής εξουσίας.

Ακόμη και το όνομα του νέου νομοσχεδίου είναι χαρακτηριστικό δείγμα πράσινης προπαγάνδας, αφού ο Καλλικράτης υπήρξε διάσημος αρχιτέκτονας της αρχαίας Αθήνας που συμμετείχε στην κατασκευή του Παρθενώνα, ενώ εργάστηκε στην ανέγερση των Μακρών Τειχών της Αθήνας του 460-450 π.Χ. και στην κατασκευή του ναού της Απτέρου Νίκης στην Ακρόπολη, δηλαδή μία εξέχουσα μορφή της πόλης που γέννησε την άμεση δημοκρατία στον κόσμο, και όχι σύμβολο για τον απροκάλυπτο περιορισμό της.

Είναι δε προφανές ότι η κατάργηση των μικρών δήμων και κοινοτήτων θα περιθωριοποιήσει ακόμη περισσότερο την εγκαταλελειμμένη ελληνική ύπαιθρο, ενώ οι αδυναμίες και οι ελλείψεις των μικρότερων δήμων μπορούν να καλυφθούν, όχι βέβαια με την κατάργησή τους, αλλά με ενίσχυση του ρόλου τους και με διαδημοτικές συνεργασίες.
Πολλά μπορούν να ειπωθούν για το κόστος της λειτουργίας των πολυάριθμων δήμων και κοινοτήτων στη χώρα μας, το οποίο υποτίθεται ότι θα μειωθεί αν μειωθούν και οι δήμοι. Ακόμη περισσότερα όμως μπορούν να ειπωθούν για το υψηλό κόστος λειτουργίας των μεγάλων δήμων και των απρόσωπων υδροκέφαλων υπηρεσιών της ανάλγητης κεντρικής εξουσίας.

Επιπλέον, λίγη σκέψη μόνον χρειάζεται για να αντιληφθεί κανείς ότι η μείωση του αριθμού των δήμων και των κοινοτήτων θα σημαίνει αυτομάτως την αύξηση του μεγέθους αυτών που θα απομείνουν.
Αρα θα σημαίνει νέους συγκεντρωτικούς μηχανισμούς εξουσίας, νέες υπηρεσίες, νέες προσλήψεις, νέες δαπάνες, νέα έξοδα, νέα δάνεια, νέα ελλείμματα, νέα τέλη, νέους φόρους.

Τελικά, η απάντηση στο ερώτημα, αφού θα συμβούν όλα αυτά, τότε γιατί σήμερα εν μέσω της δίνης της οικονομικής κρίσης που έχει συμπαρασύρει τη χώρα μας, η νέα κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αποφάσισε να εγκαθιδρύσει ένα νέο σύστημα οργάνωσης της τοπικής αυτοδιοίκησης με μείωση του αριθμού των δήμων, είναι ότι αυτό θα σημάνει για τους νέους δήμους που θα δημιουργηθούν, νέα σύνορα, νέα σύνθεση εκλογικού σώματος, νέο ανακάτεμα ψηφοφόρων, νέα εκλογικά αποτελέσματα στις επερχόμενες δημοτικές και κοινοτικές εκλογές.

Αυτό, σε συνδυασμό και με την κατάργηση των 56 αιρετών νομαρχών και την αντικατάστασή τους από 13 περιφερειάρχες, και ιδίως με τη βίαιη, αδιάκριτη και άμεση ελληνοποίηση χιλιάδων οικονομικών μεταναστών, θα οδηγήσει σε πραγματική αλλοίωση του εκλογικού σώματος προς όφελος του κυβερνώντος κόμματος με πρώτο θύμα την άμεση δημοκρατία και δεύτερο θύμα την ίδια την Ελλάδα.

Σε όλα τα παραπάνω θα πρέπει να προστεθεί και το τεράστιο κόστος της συνένωσης των υπηρεσιών των δήμων ή των κοινοτήτων που θα συνενωθούν, αφού οι περισσότερες υπηρεσίες των επιμέρους δήμων θα πρέπει να συγχωνευθούν με ενσωμάτωση σε ενιαία κτήρια.
Εκτός από την τεράστια οικονομική επιβάρυνση για τους δημότες, καθένας φαντάζεται το χάος που θα επικρατήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η δε ταλαιπωρία και η δαπάνη χρόνου και χρήματος όλων μας θα είναι πολύ μεγαλύτερη στη συνέχεια, αφού για το παραμικρό θα πρέπει να μεταβαίνουμε στις νέες υπερσυγκεντρωτικές γραφειοκρατικές υπηρεσίες που θα δημιουργηθούν και που εκ των πραγμάτων δεν θα γνωρίζουν τις ανάγκες και τις ιδιαίτερες συνθήκες και τα προβλήματα της κάθε περιοχής.

Μέσα σε αυτό το κλίμα δεν είναι τυχαίο:
- ότι κανένας επίσημος και αναγνωρισμένος φορέας, όπως το Ινστιτούτο Αυτοδιοίκησης και άλλοι, δεν έχει εκφράσει υπεύθυνα τις απόψεις του για το ποιοι δήμοι θα πρέπει να συνενωθούν και για ποιες αιτίες,
- ότι μόνο στην Αττική 102 δήμοι διαφωνούν με τις συνενώσεις και μόλις 20 το σκέφτονται θετικά,
- ότι όμοροι δήμοι με διαφορετικές ανάγκες και συνθήκες οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης δεν έχει καμία λογική να συνενωθούν δημιουργώντας ένα ανομοιογενές συννοθύλευμα, - ότι ακόμη και κορυφαία στελέχη της πράσινης αυτοδιοίκησης του κυβερνώντος κόμματος διαφωνούν σθεναρά με το σχέδιο.

Με αυτές τις σκέψεις καταγγέλλουμε το σχέδιο «Καλλικράτης» και ζητούμε την άμεση κατάργηση του σχεδίου:
Για να σταματήσουμε την αντικατάσταση της κεντρικής με την τοπική γραφειοκρατία.
Για να διασώσουμε ένα από τα λίγα στοιχεία άμεσης δημοκρατίας που έχουν απομείνει στην συγκεντρωτική πολιτική σκηνή.
Για να εξοικονομήσουμε το τεράστιο κόστος από αυτή τη διαδικασία των συγχωνεύσεων.
Για να εξακολουθήσει ο καθένας μας να έχει λόγο, ελευθερία, παρέμβαση, φωνή για τα καθημερινά προβλήματά του.
Για να εμποδίσουμε την ουσιαστική κατάργηση του θεσμού της αποκεντρωμένης διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Για να διατηρήσουμε την παράδοση των δήμων, που ήταν πάντα κορυφαίο στοιχείο της οργάνωσης της ελληνικής κοινωνίας.

Βασίλης Παπαθεοδοσίου