Το ετήσιο ραντεβού και οι αγροτικές παθογένειες

Τη στιγμή που ο υπουργός Οικονομικών της χώρας δίνει σκληρή μάχη στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα για την ανάκτηση της αξιοπιστίας και το συμμάζεμα των δημόσιων οικονομικών της χώρας, ομάδες αγροτών με γνωστές πολιτικές ή προσωπικές αναφορές πρωτοστατούν σε εκδηλώσεις «κοινωνικού αυτισμού», ζητώντας ικανοποίηση αιτημάτων που θυμίζουν επιστολή ανυποψίαστου νηπίου προς τον Αϊ-Βασίλη.
Το φετινό ετήσιο ραντεβού των τρακτέρ δείχνει...

όσο ποτέ άλλοτε το μέγεθος της παθογένειας του αγροτικού κινήματος της χώρας μας. Οχι μόνο γιατί βρίσκεται εκτός τόπου και χρόνου, αλλά και για την απόσταση των αιτημάτων από την ελληνική και τη διεθνή πραγματικότητα, που προσδιορίζει την «καρδιά» του προβλήματος.

Τα τρακτέρ κλείνουν τους δρόμους, τη στιγμή που η κυβέρνηση, παρά την κρισιμότητα των δημοσιονομικών της χώρας, ανταποκρίθηκε με ευαισθησία στο πλήγμα που δέχονται οι αγρότες, συμπεριλαμβάνοντάς τους στο νομοσχέδιο για τη ρευστότητα της οικονομίας (ρυθμίσεις δανείων, Τειρεσίας), τις ρυθμίσεις μέσω ΤΕΜΠΜΕ και την καταβολή του ΕΚΑΣ, και αυξάνοντας τις συντάξεις του ΟΓΑ και την επιστροφή του ΦΠΑ από το 7% στο 11%. Κινητοποιούμενοι αγρότες διεκδικούν επιπρόσθετες εθνικές ενισχύσεις (de minimis) της τάξης των 13 δισ. ευρώ, τη στιγμή που η Ολλανδία θα διαθέσει 2,8 εκατ. ευρώ, η Γαλλία 700 εκατ. ευρώ και η Γερμανία 100 εκατ. ευρώ και τη στιγμή που το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης της χώρας περιορίζει, το 2010, την αύξηση δαπανών για το Πρόγραμμα Δημόσιων Επενδύσεων και για την εκπαίδευση σε 800 εκατ. ευρώ και 1 δισ. ευρώ, αντίστοιχα!

Τα τρακτέρ κλείνουν τους δρόμους με την καθοδήγηση μιας ηγεσίας που απαξίωσε να ασχοληθεί με τις θέσεις που πήρε ο υποψήφιος επίτροπος Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου κ. Ciolos κατά την ακρόασή του για την επικύρωση της υποψηφιότητάς του από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τη διάδοσή τους έγκαιρα και έγκυρα στους Ελληνες παραγωγούς. Και όμως οι θέσεις αυτές θα καθορίσουν εκτός απροόπτου τον χαρακτήρα που θα λάβει η Κοινή Γεωργική Πολιτική μετά το 2013. Η θέση του υπέρ της διατήρησης των άμεσων ενισχύσεων, αλλά με νέα, δικαιότερη για τα νέα κράτη-μέλη και ορισμένες περιοχές κατανομή, αποτελεί ενδεχόμενο δυσμενές για την Ελλάδα στο σύνολό της, αλλά ευνοϊκό για τους μικρούς παραγωγούς. Η θέση του υπέρ της ρύθμισης των αγορών αλλά με σύγχρονους μηχανισμούς, όπως η δημιουργία ταμείων εγγύησης του γεωργικού εισοδήματος κλάδων που πλήττονται από αστάθεια των τιμών, πρέπει να προβληματίσει αυτούς που είχαν επαναπαυθεί σε μια άνευ όρων συνολική στήριξη της αγοράς στο διηνεκές. Η θέση του υπέρ μιας αγροτικής ανάπτυξης που εκσυγχρονίζει τις εκμεταλλεύσεις, σέβεται τη διαφορετικότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και δημιουργεί θέσεις απασχόλησης θα έπρεπε να είχε ήδη θέσει σε εγρήγορση τους αγρότες για την καλύτερη δυνατή προετοιμασία τους έναντι αυτής της προοπτικής. Η πεποίθησή του ότι η γεωργία δεν πρέπει να παράγει μόνο προϊόντα αλλά και κοινωνικά αγαθά θα έπρεπε να είχε ήδη εμφυσήσει νέα δυναμική σε πολίτες και αγρότες εξίσου. Η δήλωσή του για την καθοριστική σημασία της τοπικής αγοράς για τις μικρές εκμεταλλεύσεις θα έπρεπε ήδη να έχει προσανατολίσει τους μικρούς παραγωγούς στην αξιοποίησή της και στη διερεύνηση τρόπων ανάπτυξης τοπικών δικτύων εμπορίας και διακίνησης. Το βάρος που έδωσε στην προσέλκυση νέων στη γεωργία θα έπρεπε ήδη να έχει οδηγήσει σε προβληματισμό για την εφαρμογή του προγράμματος μέχρι σήμερα και για την εξασφάλιση συνθηκών σταθερότητας και ασφάλειας που θα επιτρέψουν προγραμματισμό και επενδύσεις. Η θέση του έναντι της αδιαφάνειας στην αγροδιατροφική αλυσίδα θα έπρεπε ήδη να έχει προτρέψει τους παραγωγούς να ενδυναμώσουν τη διαπραγματευτική τους ισχύ μέσω ισχυρότερων εκπροσωπήσεών τους από φορείς παραγωγών.

Τα προβλήματα στον ελληνικό αγροτικό χώρο είναι πολλά, σημαντικά και πιεστικά, ιδίως εν όψει του 2013. Ο αγροτικός πληθυσμός, όντας σε απόγνωση, μένει απροετοίμαστος και ανυποψίαστος, έρμαιο της κρατικοδίαιτης αντίληψης των ηγεσιών του, που τον θέλει να οχυρώνεται πίσω από τα αναμασήματα των «μειονεκτημάτων του μικρού και κατακερματισμένου κλήρου» και των «καρτέλ». Διαχρονικά, η ευθύνη της πολιτείας είναι τεράστια. Αλλά άλλη τόση είναι και η ευθύνη των διαφόρων ηγεσιών του αγροτικού χώρου.

* Ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, μέλος της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου του Ευρωκοινοβουλίου