Εθνικό σχέδιο σωτηρίας για την ελιά και το ελαιόλαδο

Άμεσα μέτρα προτείνει η Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου και Ελιάς για την επιβίωση του τομέα της ελαιοκαλλιέργειας της χώρας, καθώς βρίσκεται ένα βήμα πριν την κατάρρευση, αφού, με τα σημερινά δεδομένα, δεν μπορεί να διασφαλίσει εισόδημα στους παραγωγούς, οι οποίοι συνεπώς δεν έχουν κανένα λόγο να συνεχίσουν τις καλλιέργειές τους. Ειδικά στις «άσχημες» χρονιές, όπως είναι οι τρεις τελευταίες, οπότε οι τιμές για το έξτρα παρθένο ελαιόλαδο έπεσε στα επίπεδα των 1,75 ευρώ το κιλό, τα πράγματα είναι τραγικά.
Μπροστά στα αδιέξοδα του τομέα, η Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Ελαιολάδου και Ελιάς (αποτελεί τη συλλογική εκπροσώπηση του χώρου αφού συμμετέχουν σε αυτήν εκπρόσωποι των αγροτών, των ελαιοτριβείων, των βιομηχανιών τυποποίησης και εμπορίας κ.λπ.) επιχειρεί να διατυπώσει μια πρόταση διεξόδου από την κρίση. Ποιος είναι ο στόχος; Να μπορέσουν να διασφαλίσουν...

την επιβίωσή τους, τόσο οι 600.000 και πλέον ελληνικές οικογένειες που αποκτούν εισόδημα και απασχόληση από το ελαιόδεντρο, όσο και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα.

Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο Εθνικής Στρατηγικής για τον ελαιοκομικό τομέα, που βρίσκεται ήδη στα χέρια της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης η οποία καλείται τώρα να λάβει αποφάσεις.

Όπως αναφέρεται στο σχέδιο, «εάν θέλουμε να υπάρξει προοπτική και μέλλον για τον τομέα και για όσους δραστηριοποιούνται σ΄ αυτόν, πρέπει η χώρα μας να παράγει ποιοτικά, ανταγωνιστικά, ασφαλή και υγιεινά προϊόντα ελαιολάδου και ελιάς, με φροντίδα και σεβασμό προς το περιβάλλον, με βάση τις ανάγκες και τις τάσεις που διαμορφώνονται στην κοινοτική και τη διεθνή αγορά».

Όπως παραδέχονται τα στελέχη της Διεπαγγελματικής, «μέχρι στιγμής ο τομέας της ελαιοκαλλιέργειας στη χώρα μας κινήθηκε χωρίς προσανατολισμό και χωρίς σαφώς προσδιορισμένους στόχους και επιδιώξεις, όσον αφορά κυρίως την επώνυμη διείσδυση και παρουσία των προϊόντων της ελιάς στη Κοινοτική και τη Διεθνή αγορά». Προειδοποιούν δε, ότι «στην περίπτωση που δεν υπάρξει άμεση αντίδραση για τη λήψη διορθωτικών μέτρων είναι βέβαιο ότι η κατάσταση του τομέα θα καταστεί σύντομα μη αναστρέψιμη και κατά συνέπεια ο διεθνής ανταγωνισμός θα μας υποκαταστήσει σ΄ ένα από τους πλέον δυναμικούς τομείς που διαθέτει η αγροτική μας οικονομία».

Τι περιλαμβάνει το σχέδιο της Διεπαγγελματικής; Παρεμβάσεις και μέτρα που θα συμβάλουν στον εκσυγχρονισμό και στην βελτίωση της ανταγωνιστικότητας όλων των επιμέρους κλάδων του τομέα (πρωτογενής παραγωγή, ελαιοτριβείο, πυρηνελουργείο, τυποποίηση ελαιολάδου, επεξεργασία και τυποποίηση επιτραπέζιας ελιάς, εμπορία). Ειδικότερα:


Πρωτογενής Παραγωγή



1. Συνεχής εκπαίδευση και ενημέρωση του ελαιοπαραγωγού για τους σύγχρονους τρόπους ελαιοκαλλιέργειας με στόχο την μείωση του κόστους παραγωγής, την βελτίωση και προστασία της ποιότητας, την παραγωγή ασφαλών και υγιεινών προϊόντων και την προστασία του περιβάλλοντος.

2. Αύξηση του μέσου μεγέθους των ελληνικών ελαιώνων με μέτρα όπως η επιδότηση των ελαιοπαραγωγών για την αγορά γης, η επιδότηση επιτοκίου για δάνεια αγοράς αγροτικής γης από κατά κύριο επάγγελμα αγρότες, η παροχή κινήτρων στους ετεροεπαγγελματίες για να μεταβιβάσουν τους ελαιώνες τους σε κατά κύριο επάγγελμα αγρότες. Επίσης προτείνεται η επέκταση των ελαιώνων με νέες φυτεύσεις.

3. Μείωση του κόστους παραγωγής με την κατασκευή αρδευτικών έργων, την επιδότηση του πετρελαίου που προορίζεται για αγροτική χρήση, την αύξηση του επιστρεφόμενου ποσοστού ΦΠΑ κ.λπ.

4. Ένταξη των ελαιοπαραγωγών σε συστήματα καλλιέργειας που επιτρέπουν την ιχνηλάτηση του παραγόμενου ελαιόκαρπου και των παραγόμενων προϊόντων (ΠΟΠ, ΠΓΕ, Ολοκληρωμένη Διαχείριση, Βιολογικά) με ταυτόχρονη θωράκιση της αξιοπιστίας των ελέγχων

Ελαιοτριβείο



1. Λειτουργία των ελαιοτριβείων με την τήρηση συγκεκριμένων όρων και κανόνων σύμφωνα με τον "Οδηγό Ελαιοτριβείου" που έχει επεξεργαστεί η Διεπαγγελματική

2. Εφαρμογή της νομοθεσίας σε ότι αφορά την χωροθέτηση των ελαιοτριβείων, την εγκατάστασή τους (μέγεθος οικοπεδικών χώρων), την θέσπιση και εφαρμογή κατάλληλων περιβαλλοντικών όρων

3. Εκσυγχρονισμός των ελαιοτριβείων και ένταξή τους στους επενδυτικούς νόμους μόνο για μετεγκατάσταση και εκσυγχρονισμό και όχι για ίδρυση νέων μονάδων.

4. Ενισχύσεις και κίνητρα για τον εκσυγχρονισμό των ελαιοτριβείων με βασικό κριτήριο προτεραιότητας την συνένωση μονάδων, με στόχο την εξυγίανση και τη βιωσιμότητα του κλάδου.

Τυποποίηση- Διακίνηση



1. Ιδρυση και λειτουργία τυποποιητικών μονάδων με την τήρηση συγκεκριμένων όρων και κανόνων σύμφωνα με τον "Οδηγό Τυποποιητικής Μονάδας" που έχει επεξεργαστεί η Διεπαγγελματική

2. Αυστηρό νομοθετικό πλαίσιο για τη νοθεία με την επιβολή υψηλών διοικητικών ποινών. Για παράδειγμα, πρόστιμο 50.000 ευρώ κατά την πρώτη παράβαση και 200.000 ευρώ και άρση της άδειας λειτουργίας για δύο χρόνια σε περίπτωση υποτροπής.

3. Αυστηρή εφαρμογή του ισχύοντος νομικού πλαισίου που επιτρέπει την διακίνηση μόνο επώνυμου τυποποιημένου ελαιολάδου στο στάδιο του λιανικού εμπορίου συμπεριλαμβανομένων και των χώρων μαζικής εστίασης

4. Αυστηρή τήρηση της νομοθεσίας που διέπει την σήμανση των προϊόντων



Πυρηνελουργείο



1. Διαμόρφωση συγκεκριμένου θεσμικού πλαισίου σε επίπεδο χώρας για τις προδιαγραφές χωροθέτησης και εγκατάστασης και την τυποποίηση των περιβαλλοντικών όρων για την ίδρυση και λειτουργία πυρηνελαιουργείων

2. Δυνατότητα ένταξης των πυρηνελαιουργείων σε αναπτυξιακούς νόμους για επιδότηση, σχεδίων μετεγκαταστάσης, εκσυγχρονισμού και εφαρμογής νέων τεχνολογιών με στόχο τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την λειτουργία των πυρηνελαιουργείων
Eπιτραπέζιες ελιές

1. Καταγραφή ποιοτικών προδιαγραφών, οργανοληπτικών χαρακτηριστικών κλπ., κάθε ποικιλίας (Καλαμών, Αμφίσσης, Χαλκιδικής κλπ) επιτραπέζιων ελιών, ώστε να μην δημιουργούνται προβλήματα από «εσωτερικό» ανταγωνισμό μεταξύ παρεμφερών τύπων (π.χ. πράσινη Χαλκιδικής με πράσινη Αμφίσσης)

2. Καθιέρωση συστήματος πιστοποίησης - ταυτοποίησης των εξαγόμενων επιτραπέζιων ελιών ως προς την καταγωγή και την ποιότητα με πιστοποιητικά ΟΠΕΓΕΠ και ελέγχους στα Τελωνεία εξαγωγής και τα σημεία εξόδου από την χώρα

3. Ανάπτυξη συστημάτων υγιεινής και ασφάλειας σε επίπεδο μεταποιητικής επιχείρησης και συστημάτων Ολοκληρωμένης Διαχείρισης σε επίπεδο πρωτογενούς παραγωγής με σκοπό την ιχνηλάτηση του προϊόντος και την πιστοποίηση της υγιεινής, της ασφάλειας και της ποιότητάς του

4. Έλεγχος των εισαγωγών επιτραπέζιων ελιών από τρίτες χώρες, είτε με μέθοδο DNA για προσδιορισμό ποικιλίας, είτε με διαχειριστικούς ελέγχους, με στόχο οι ελιές τρίτων χωρών να πωλούνται ως ελιές τρίτων χωρών και όχι ως ελληνικές

5. Θεσμοθέτηση αυστηρού νομοθετικού πλαισίου επιβολής διοικητικών ποινών σε περίπτωση νοθείας. Υψηλά πρόστιμα 50.000 Ευρώ κατά την πρώτη παράβαση και 200.000 Ευρώ και άρση άδειας λειτουργίας της επιχείρησης για δύο χρόνια σε περίπτωση υποτροπής.

Πρώτα διασφάλιση της ποιότητας και μετά... διαφήμιση



Σημείο κλειδί για την επιβίωση του ελαιοκομικού τομέα, σύμφωνα με το σχέδιο της Διεπαγγελματικής, είναι το να κατορθώσει να αποκτήσει εξωστρέφεια και να προσεγγίσει τις διεθνείς αγορές. Προτείνεται έτσι ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μίας μακρόπνοης πολιτικής προώθησης και προβολής των ελαιοκομικών προϊόντων, προκειμένου να εξασφαλιστεί η απαιτούμενη ποσοτική, επώνυμη παρουσία τους στις αγορές του εξωτερικού (αλλά και της Ελλάδας). Με αυτόν τον τρόπο θεωρείται ότι θα διασφαλιστεί η ομαλή απορρόφιση της - σε μόνιμη βάση πλεονάζουσας -προσφοράς. Για να επιτευχθεί όμως αυτό πρέπει να εδραιωθεί ένα υγιές καθεστώς λειτουργίας της αγοράς που να «εξασφαλίζει», αφενός μεν ότι δεν θα υπάρχουν «εκπλήξεις» όσον αφορά την ποιότητα του προϊόντος, αφετέρου δε ότι μέρος τουλάχιστον της σχετικής υπεραξίας θα καταλήγει πράγματι στον παραγωγό. Στο πλαίσιο αυτό, σχετικά με τη λειτουργία της αγοράς προτείνονται:

1. Δημιουργία και εφαρμογή συστήματος ιχνηλασιμότητας, το οποίο θα διατρέχει όλα τα επίπεδα της παραγωγικής διαδικασίας από τον τόπο - χώρο διάθεσης, την τυποποίηση, την μεταποίηση έως και τον ελαιώνα. Εφαρμογή κανόνων διασφάλισης της ποιότητας, της υγιεινής και της ασφάλειας των προϊόντων του τομέα και της προστασίας του περιβάλλοντος σε όλα τα επίπεδα (παραγωγή, μεταποίηση, τυποποίηση, διακίνηση, αποθήκευση).

2. Δημιουργία Μητρώου Επιχειρήσεων για κάθε επί μέρους κλάδο (ελαιοτριβεία, πυρηνελαιουργεία, τυποποιητήρια ελαιολάδου, επιχειρήσεις επεξεργασίας και τυποποίησης επιτραπέζιας ελιάς, χύμα διακίνηση κλπ). Το «ξεκίνημα» που ήδη έχει γίνει με τις τυποποιητικές μονάδες του ελαιολάδου, σύμφωνα με τη Διεπαγγελματική, θα πρέπει να επεκταθεί και στους υπόλοιπους κλάδους του τομέα.

3. Η όσο το δυνατόν ταχύτερη αντικατάσταση των χύμα εξαγωγών ελαιολάδου, από εξαγωγές επώνυμου τυποποιημένου προϊόντος υψηλών προδιαγραφών.

4. Υλοποίηση ολοκληρωμένων προγραμμάτων προώθησης των προϊόντων του τομέα τόσο στην εσωτερική αγορά όσο και κύρια στις αγορές της κοινότητας και των τρίτων χωρών και σύνδεση των προγραμμάτων αυτών με αντίστοιχα του τουρισμού. Η ΕΔΟΕΕ θεωρεί ότι οι πόροι που διατίθενται για τα προγράμματα των Ελαιουργικών Φορέων θα πρέπει να κατευθυνθούν προς την προώθηση και προβολή.

5. Εφαρμογή της κοινοτικής νομοθεσίας και στην χώρα μας σε ότι αφορά τον χρόνο εξόφλησης των τιμολογίων πώλησης προς το λιανικό εμπόριο (Super Market κλπ).
Του ΘΟΔΩΡΗ ΠΑΝΑΓΟΥΛΗ
ΠΑΣΕΓΕΣ