Προσοχή στα εκκολπώματα του παχέος εντέρου για την αποφυγή σοβαρών επιπλοκών

Γράφει ο Δρ Γιώργος Σάμπαλης
Γενικός Χειρουργός-Λαπαροσκόπος
Διευθυντής Χειρουργός Ευρωκλινικής Αθηνών
www.sambalis.gr

«Όλο και περισσότεροι νέοι εμφανίζουν πρόβλημα εκκολπωμάτων, ενώ αυτά μέχρι πρότινος .....

αποτελούσαν σύνηθες πρόβλημα στις μεγάλες ηλικίες», επισημαίνει ο Δρ Γιώργος Σάμπαλης, Χειρουργός-Λαπαροσκόπος και Διευθυντής Χειρουργός της Ευρωκλινικής Αθηνών, ερμηνεύοντας το ως αποτέλεσμα «της σύγχρονης διατροφής που είναι φτωχή σε φυτικές ίνες, αλλά και των σύγχρονων μεθόδων που επιτρέπουν την έγκαιρη διάγνωση της νόσου».

Τα εκκολπώματα είναι μικρές προβολές του τοιχώματος του παχέος εντέρου, που μοιάζουν με θυλάκους, δηλαδή σακουλάκια ή μπαλονάκια και δημιουργούνται σε αδύναμα σημεία, εξαιτίας των πιέσεων που αναπτύσσονται μέσα στον αυλό του εντέρου κατά το πέρασμα των κοπράνων και κατά τις συσπάσεις του ίδιου του εντέρου και δημιουργούνται κυρίως στο τμήμα του εντέρου πριν το ορθό, όπου βρίσκεται το σιγμοειδές τμήμα του παχέος εντέρου.

Όπως αναφέρει ο κ. Σάμπαλης, «Ένα εκκόλπωμα μπορεί να προκαλέσει ρήξη ενός αγγείου του τοιχώματος του παχέος εντέρου και να προκαλέσει σοβαρή αιμορραγία, ενώ βαριές και επίμονες εκκολπωματίτιδες μπορεί να οδηγήσουν σε ρήξη εκκολπωμάτων και διάτρηση του εντέρου, με αποτέλεσμα τη δημιουργία αποστήματος γύρω από το έντερο ή ακόμη και τη διέλευση των κοπράνων μέσα στην κοιλιά, και την πρόκληση βαριάς περιτονίτιδας, οπότε ο ασθενής θα πρέπει να μεταφερθεί επειγόντως στο χειρουργείο».

Τα εκκολπώματα, συνήθως, δεν προκαλούν συμπτώματα και μπορεί να αποκαλυφθούν τυχαία σε πιθανή εξέταση του παχέος εντέρου για άλλο λόγο. Μερικοί, ωστόσο, ασθενείς ενδέχεται να παραπονεθούν για ήπιες κράμπες, φουσκώματα ή δυσκοιλιότητα. Ωστόσο, σχεδόν ένας στους πέντε ασθενείς που έχουν εκκολπωμάτωση θα περάσουν τουλάχιστον μία φορά κρίση εκκολπωματίτιδας.
Η οξεία εκκολπωματίτιδα, εκδηλώνεται με σοβαρό πόνο στο κάτω μερος της κοιλιάς, ειδικά αριστερά, μετεωρισμό (φούσκωμα), στην κοιλιά και ευαισθησία στην ψηλάφηση των κοιλιακών τοιχωμάτων. Πολλές φορές συνυπάρχει πυρετός και διαταραχές των κενώσεων μέχρι και μερική αναστολή αερίων και κοπράνων.

Η διάγνωση γίνεται βάσει του ιστορικού, την κλινική εξέταση και συνήθως επιβεβαιώνεται με αξονική τομογραφία. Η διενέργεια εξετάσεων ενδοσκοπικών όπως η κολονοσκόπηση, δεν συνιστώνται στην οξεία φάση της νόσου, διότι μπορεί να επιδεινώσουν την πάθηση.
Η κολονοσκόπηση θεωρείται επιβεβλημένη μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων, συνήθως μετά 20ήμερον ή και μήνα, για να τεκμηριωθεί η πάθηση αλλά και γιά να αποκλεισθούν άλλες αιτίες που μπορεί να δημιουργούν παρόμοια συμπτωματολογία (πχ όγκοι)

Για τη συντηρητική θεραπεία της νόσου ο κ. Σάμπαλης ενθαρρύνει την αύξηση της ποσότητας των υγρών και των άπεπτων φυτικών ινών στη δίαιτα, οπότε ελαττώνονται τα συμπτώματα της εκκολπωμάτωσης και μειώνονται σημαντικά οι επιπλοκές της, ενώ σε ήπιες κρίσεις εκκολπωματίτιδας επιβάλλεται η χορήγηση κατάλληλων αντιβιοτικών και αναλγητικών και προσωρινή δίαιτα υγρών. Σε σοβαρές κρίσεις συνιστάται η νοσηλεία του ασθενούς.

Aν ένας ασθενής έχει σοβαρές κρίσεις εκκολπωματίτιδας που απαίτησαν νοσηλεία, συνιστάται κολεκτομή, η χειρουργική δηλαδή αφαίρεση του τμήματος του εντέρου όπου εντοπίζεται το πρόβλημα.
«Η όλη διαδικασία», υπογραμμίζει ο χειρουργός, «οφείλει να έχει ελεγθεί σωστά με προεγχειρητική κολονοσκόπηση, αξονική τομογραφία κοιλίας και αν είναι δυνατόν και με βαριούχο υποκλυσμό, για να καθορισθεί η έκταση της εκκολπωματικής νόσου και επομένως ο σχεδιασμός εκτομής του τμήματος που πρεπει να αφαιρεθεί (κυρίως σιγμοειδές). Η επέμβαση μπορεί να γίνει λαπαροσκοπικά ούτως ώστε όλη η διαδικασία κινητοποίησης του προς αφαίρεση και ένωση εντέρου επιτελείται ενδοσκοπικά, με αποτέλεσμα την ελαχιστοποίηση της τομής».

Σημειώνεται πως στις λαπαροσκοπικές κολεκτομές, ο χειρουργός κάνει 4 ή 5 μικρές τομές του μισού εκατοστού και όλη η επέμβαση γίνεται μέσα από στενούς σωλήνες, από όπου εισάγονται τα εξειδικευμένα λαπαροσκοπικά χειρουργικά εργαλεία. Το λαπαροσκόπιο, ένα μικροσκοπικό τηλεσκόπιο συνδεδεμένο με μια βιντεοκάμερα, εισάγεται μέσω ενός σωλήνα ενός εκατοστού και επιτρέπει στον χειρουργό να βλέπει σε μεγέθυνση τα εσωτερικά όργανα του ασθενούς στην οθόνη μιας τηλεόρασης. Μία από τις μικρές τομές μεγαλώνει κατά 4-6 εκατοστά στο τέλος της επέμβασης προκειμένου να εξέλθει το τμήμα που έχει αφαιρεθεί.
Η λαπαροσκοπική κολεκτομή, η οποία στα περισσότερα εξειδικευμένα κέντρα κατέχει την πρώτη θέση στην εκλεκτική χειρουργική αντιμετώπιση των παθήσεων του παχέος εντέρου, έχει πολλά πλεονεκτήματα.
Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται μικρότερο χειρουργικό τραύμα, μικρότερη απώλεια αίματος, γρηγορότερη λειτουργία του εντέρου, μικρότερος μετεγχειρητικός πόνος, αισθητικά καλύτερο αποτέλεσμα, μικρότερος χρόνος παραμονής στο νοσοκομείο, ταχύτερη επιστροφή σε μια δίαιτα στερεής τροφής και συντομότερη επιστροφή στις καθημερινές δραστηριότητες.

Το ιδιαίτερα σημαντικό πλεονέκτημα της λαπαροσκοπικής αντιμετώπισης είναι ότι ο ασθενής σηκώνεται και περπατά την επόμενη κιόλας ημέρα. Αυτό, μειώνει τους μυϊκούς πόνους και βοηθά σημαντικά την αναπνευστική λειτουργία. Την τρίτη μετεγχειρητική ημέρα σιτίζεται με μαλακή τροφή και εξέρχεται από το νοσοκομείο πολύ σύντομα.

Ο Δρ Σάμπαλης, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την μη έγκαιρη αντιμετώπιση της εκκολπωματίτιδας, η οποία ενδεχομένως να δημιουργήσει επιπλοκές. Η σοβαρότερη είναι εκείνη της ρήξης του εντέρου και η δημουργία περιτονίτιδας, ή ακόμα και η μη ελεγχόμενη αιμορραγία. Αυτό θα αποτελέσει αφορμή για επείγουσα χειρουργική επέμβαση η οποία συνήθως οδηγεί σε λαπαροτομία, καθαρισμό της περιτονίτιδος, αφαίρεση του πάσχοντος τμήματος του εντέρου και σχηματισμό παρά φύσιν έδρας, οποία όμως δεν θα έχει μόνιμο χαρακτήρα αλλά θα μπορεί ο ασθενής μετά την παρέλευση 4-6 μηνών να υποβληθεί σε νέα επέμβαση επανένωσης του παχέος εντέρου του.