Η πιο δραµατική σκηνή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας παίχθηκε µε φόντο ένα νησί λουσµένο στο ανοιξιάτικο φως. Στο Καστελλόριζο, πέρυσι στις 23 Απριλίου, άρχισε «µια νέα Οδύσσεια για τον Ελληνισµό», όπως είπε ο Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου ανακοινώνοντας την προσφυγή σε ∆ΝΤ και Ε.Ε. για βοήθεια στην κρίση χρέους.Εναν χρόνο µετά την επέτειο του «γάµου» µε την τρόικα, µε την άνοιξη και πάλι στην κορύφωσή της, το σκηνικό θυµίζει ανησυχητικά Καστελλόριζο, καθώς – όπως και τότε – πυκνώνουν οι προειδοποιήσεις από τις σειρήνες του ξένου Τύπου, εκπροσώπους της αγοράς και αξιωµατούχους, αυτή τη φορά για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Σε κάθε περίπτωση, η Ιθάκη δεν έχει φανεί στον ορίζοντα.
Πολλοί Ελληνες δυσκολεύονται ακόµη και .........
σήµερα να συνειδητοποιήσουν πώς φτάσαµε ώς εδώ. Κι όµως, το Καστελλόριζο ήταν στην πραγµατικότητα ένα προδιαγεγραµµένο ατύχηµα, µε πολλούς υπεύθυνους και γνωστά, σε µεγάλο βαθµό, αίτια.
Εναν χρόνο µετά, οι απολογισµοί των περισσότερων οικονοµολόγων συµφωνούν ότι η ελληνική κρίση δεν προκλήθηκε, αλλά απλώς πυροδοτήθηκε από τη διεθνή κρίση. Η Ελλάδα συσσώρευε σταθερά τα τελευταία 30 χρόνια µεγάλα προβλήµατα, ζούσε πάνω από τις δυνατότητές της µε δα νεικά και ξεπέρασε τα όρια χάρη στα χαµηλά επιτόκια που της εξασφάλισε την τελευταία δεκαετία η ένταξή της στην ευρωζώνη.
Το κράτος δανειζόταν για να κάνει προσλήψεις, να αυξήσει µισθούς, να επιχορηγήσει σπάταλους φορείς, να συντηρήσει αντιπαραγωγικούς οργανισµούς. Ετσι, φούντωσε το δηµοσιονοµικό έλλειµµα και το δηµόσιο χρέος. Οι ιδιώτες δανείζονταν για να αγοράσουν εισαγόµενα προϊόντα, όπως αυτοκίνητα, να καταναλώσουν, να ταξιδέψουν. Οι περισσότερες ελληνικές παραγωγικές επιχειρήσεις δεν µπόρεσαν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων, να φτιάξουν και να πουλήσουν ανταγωνιστικά προϊόντα στις διεθνείς αγορές. Αλλες κατέβασαν ρολά και άλλες έγιναν εισαγωγικές.
Ετσι συσσωρεύτηκε το δεύτερο έλλειµµα, του ισοζυγίου πληρωµών, που αντανακλά το έλλειµµα ανταγωνιστικότητας.
Σ’ αυτό το σαθρό υπόβαθρο, η διεθνής κρίση δεν αποτέλεσε παρά τη θρυαλλίδα για να ξεσπάσει η ελληνική κρίση. Εφτασε µια υποχώρηση της ζήτησης από το εξωτερικό και µια αµφισβήτηση των µέχρι τότε δεδοµένων των ισχυρών οικονοµιών για να έρθει στην επιφάνεια το ελληνικό πρόβληµα, που κρυβόταν κάτω από το χαλί.
Το χαλί ήταν στην πραγµατικότητα η ίδια η ευρωζώνη. Μια ευρωζώνη που προσέφερε το δέλεαρ των χαµηλών επιτοκίων, της κοινής νοµισµατικής πολιτικής, χωρίς όµως να φροντίζει και για την πραγµατική σύγκλιση των οικονοµιών της. Οταν η Ελλάδα ετοιµαζόταν να ενταχθεί στην ΟΝΕ, ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Βιµ Ντούιζενµπεργκ είχε προειδοποιήσει, από το βήµα της Τραπέζης της Ελλάδος, ότι η Ελλάδα θα έπρεπε να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητά της, διαφορετικά θα πλήρωνε ακριβά την ένταξή της στην ευρωζώνη. ∆εν το έκανε. Και για πολλά χρόνια κατάφερε να αποφύγει το κόστος, µε τη σιωπηρή συναίνεση και συνενοχή των εταίρων της. Για παράδειγµα, οι Γερµανοί, που σήµερα τόσο σφοδρά επικρίνουν τους Ελληνες, επωφελήθηκαν και οι ίδιοι εξάγοντας στην ελλειµµατική Ελλάδα τα προϊόντα τους. Οχι ότι αυτό µειώνει τις ελληνικές ευθύνες…
«Το παιχνίδι τελείωσε»
Οι ΠΡΟΉΓΟΥΜΕΝΕΣ κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ δεν είναι άµοιρες ευθυνών. Το έλλειµµα είναι µια µακρά ιστορία που ξεκίνησε δειλά δειλά το 1974 (έλλειµµα 1,4%) αλλά φούντωσε στη δεκαετία του 1980 (έφτασε το 11,5% του ΑΕΠ το 1988, µε πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου) και στις αρχές της δεκαετίας του 1990 (κορυφώθηκε στο 16,1% του ΑΕΠ το 1990 επί κυβέρνησης Μητσοτάκη), άρχισε να ελέγχεται από το 1994 (έλλειµµα 8,3% του ΑΕΠ) και κυρίως από το 1996 µε την πρώτη κυβέρνηση Σηµίτη όταν εξασφαλίστηκε η είσοδος στην ευρωζώνη αλλά στη συνέχεια η επιτυχία αµφισβητήθηκε (το έλλειµµα του 1999 διαµορφώθηκε 3,1% του ΑΕΠ, µετά την απογραφή της Ν.∆.).Στην πραγµατικότητα τα τελευταία στοιχεία που δέχεται η Eurostat δείχνουν ότι µόνο το 2006 η Ελλάδα ικανοποιούσε οριακά (µε έλλειµµα 2,9% του ΑΕΠ της) τους όρους ένταξης στην ευρωζώνη.
Παράλληλα, το χρέος, που ξεκίνησε από 24,7% του ΑΕΠ το 1975,σκαρφάλωσε στο 66,8% το 1988, έκανε άλµα στο 111,6% το 1993 και ενώ και πάλι έδειξε να τιθασεύεται προς στιγµήν στα τέλη του ‘90 και τις αρχές της επόµενης δεκαετίας (έφτασε το 102,7% το 2000 και το 98,6% το 2004) ξέφυγε εύκολα για να φτάσει το 147% του ΑΕΠ το 2010.
Ο ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ.
Ορισµένοι υποστηρίζουν ότι παρά την αποδεδειγµένα προβληµατική κατάσταση της οικονοµίας, η κρίση, µε την ένταση που ξέσπασε, θα µπορούσε να είχε αποφευχθεί αν η κυβέρνηση την χειριζόταν διαφορετικά. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν θα έπρεπε να είχε αποκαλύψει το έλλειµµα αµέσως µόλις ανέλαβε. Θα έπρεπε να προσπαθήσει να το περιορίσει και ίσως και να κρύψει ένα µέρος του. Αλλοι τής καταλογίζουν ότι άργησε να αντιδράσει, να πάρει µέτρα και άφησε τις αγορές να αµφισβητήσουν την αποφασιστικότητά της. Κανείς δεν µπορεί να είναι σίγουρος.
Γεγονός είναι ότι όταν στο ECOFIN της 19ης Οκτωβρίου 2009 ο κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου είπε ότι το έλλειµµα του 2009 θα έφτανε τελικά το 12,5% του ΑΕΠ (αντί 6% του ΑΕΠ), ξέσπασε κύµα οργής. Η φράση του προέδρου του Eurogroup κ. Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ «το παιχνίδι τελείωσε» δεν θα µπορούσε να είναι πιο χαρακτηριστική.
Οι εταίροι µας αισθάνθηκαν ότι εξαπατήθηκαν, ότι τους κοροϊδέψαµε.
Αυτό ίσως ήταν χειρότερο γι’ αυτούς από τις ίδιες τις κακές επιδόσεις µας, υποστηρίζουν πηγές του ευρωπαϊκού χώρου.
Σε κάθε περίπτωση, εκτός από τους εταίρους µας, το σοκ άγγιξε και τους οίκους αξιολόγησης που άρχισαν να υποβαθµίζουν τη χώρα και τις αγορές οι οποίες άρχισαν να ανεβάζουν το κόστος δανεισµού της. Η κυβέρνηση στην αρχή φάνηκε να µη συλλαµβάνει το µέγεθος του προβλήµατος. Ανακοίνωσε µεν κάποια µέτρα µε τον προϋπολογισµό του 2010, αλλά όχι αρκετά σκληρά για να ικανοποιήσουν τις αγορές, ενώ δεν έκοψε και το Επίδοµα Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Τα δηµοσιεύµατα του ξένου Τύπου την κατακεραύνωσαν, τα spreads συνέχισαν να ανεβαίνουν. Στις αρχές Ιανουαρίου ήρθε στην Αθήνα η πρώτη, δήθεν αθώα αντιπροσωπεία του ∆ΝΤ και στις 14 Ιανουαρίου η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα πιο σκληρό πακέτο µέτρων στο πλαίσιο του Προγράµµατος Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Ούτε κι αυτό ικανοποίησε τις διψασµένες για αίµα αγορές.
Χρειάσθηκε να µεταβεί στο Νταβός ο Πρωθυπουργός στις αρχές Φεβρουαρίου, να «κυνηγηθεί» από ξένους δηµοσιογράφους, να ακούσει από πρώτο χέρι από τους ξένους συνοµιλητές του τις αγωνίες τους, για να συνειδητοποιήσει το µέγεθος της καταστροφής. Στις 2 Φεβρουαρίου ανακοίνωσε νέα µέτρα, κόβοντας αυτή τη φορά τις αυξήσεις των δηµοσίων υπαλλήλων και επιβάλλοντας νέους φόρους. Τα πραγµατικά δραστικά µέτρα όµως ανακοινώθηκαν στις 3 Μαρτίου, όταν περικόπηκαν επιδόµατα Χριστουγέννων και Πάσχα. Είχε προηγηθεί επίσκεψη του επιτρόπου Ολι Ρεν που ευχήθηκε στους Ελληνες «Καλό κουράγιο» την 1η Μαρτίου.
Η Σύνοδος Κορυφής της 25ης Μαρτίου δροµολόγησε τη δηµιουργία του µηχανισµού στον οποίο προσέφυγε τελικά η Ελλάδα, αλλά χωρίς λεπτοµερείς όρους. Είναι χαρακτηριστικό ότι µετά τη λήξη της τα σπρεντ σκαρφάλωσαν στις 333 µονάδες. Ταυτόχρονα έβαλε στο παιχνίδι οριστικά το ∆ΝΤ και απογοήτευσε όσους περίµεναν µιαν αµιγώς ευρωπαϊκή λύση. Από εκεί και πέρα τα πράγµατα πήραν τον δρόµο τους. Οι υπουργοί της ευρωζώνης κατέληξαν σε συµφωνία για τον µηχανισµό στις 11 Απριλίου και αποκτήσαµε το «όπλο στο τραπέζι». ∆έκα µέρες µετά ξεκίνησαν οι διαπραγµατεύσεις µε την τρόικα και στις 23 του µηνός φτάσαµε στην κατάθεση αιτήµατος προσφυγής στον µηχανισµό που ο Πρωθυπουργός είχε ανακοινώσει στο Καστελλόριζο.
Η Ν.∆. κορυφαία στη σύγχρονη τραγωδία της χώρας
Κορυφαία για τη σύγχρονη οδύσσεια της Ελλάδας είναι η ευθύνη της κυβέρνησης της Νέας ∆ηµοκρατίας, που παρέδωσε στην κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έλλειµµα 15,4% του ΑΕΠ το 2009, ενώ είχε συντάξει έναν προϋπολογισµό µε προβλεπόµενο έλλειµµα 2% και µέχρι την τελευταία στιγµή ισχυριζόταν ότι θα έφτανε το πολύ το 6% του ΑΕΠ.
Φυσικά, το έλλειµµα αυτό και το χρέος που το συνοδεύει αναπόφευκτα δεν γεννήθηκαν τυχαία. οι δαπάνες της γενικής κυβέρνησης αυξήθηκαν από 44,7% το 2003 (και όπου λίγο - πολύ βρίσκονταν από τις αρχές της δεκαετίας του 1990) στο 50,8% του ΑΕΠ το 2009. πίσω από αυτή την έκρηξη των δηµοσίων δαπανών κρύβονται χιλιάδες προσλήψεις, µε προφανή ρουσφετολογικά κίνητρα.
Αλλωστε, παράλληλα τα έσοδα αφέθηκαν να υποχωρήσουν από το 39% του ΑΕΠ το 2003 στο 37,8% του ΑΕΠ το 2009, καθώς η φοροδιαφυγή οργίαζε.
Φουρτούνα και στο νησί του... ΔΝΤ
«Εµείς ίσως περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη περιοχή νιώθουµε στο πετσί µας τις συνέπειες όλων των µέτρων που πάρθηκαν για να σωθεί - όπως λένε - η ελληνική οικονοµία». Ο δήµαρχος του Καστελλόριζου κ. Παύλος Πανηγύρης θυµάται την περυσινή εικόνα µε τον κ. Γιώργο Παπανδρέου να ανακοινώνει από το ακριτικό νησί την προσφυγή της χώρας στην τρόικα.
Στο Καστελλόριζο οι 300 κάτοικοί του ζουν µε την αγωνία για το αύριο γιατί κι εκεί «δεν µπορεί να γίνει κανένα έργο, αφού δεν υπάρχουν χρήµατα από το κράτος» τονίζει ο κ. Πανηγύρης και προσθέτει ότι «όταν είδαµε τον Πρωθυπουργό από το νησί µας να λέει όλα αυτά, καταλάβαµε ότι έρχονται πολύ δύσκολες µέρες και όλοι θα δεινοπαθήσουµε, αλλά δεν µπορούσαµε ποτέ να φανταστούµε ότι η κατάσταση θα έφτανε µέχρι το σηµερινό χάλι». Η κ. ∆ιαλεκτή Σκοπελίτη βρίσκεται στο σηµείο όπου 12 µήνες πριν ο Πρωθυπουργός βγήκε να ανακοινώσει την προσφυγή της χώρας στο ∆ΝΤ: «∆ύσκολα µπορούµε να τα βγάλουµε πέρα γιατί η ζωή έχει ακριβύνει και εδώ. ∆εν υπήρξε καµιά απολύτως πρόνοια για τους εργαζόµενους και τους συνταξιούχους και έτσι σήµερα είναι κυρίως αυτοί που πληρώνουν τα σπασµένα όλων όσων συνέβησαν διαχρονικά στην Ελλάδα».
Το νησί δεν µπορεί ακόµη να λύσει το ακτοπλοϊκό πρόβληµα, υπάρχει µεγάλη ανεργία και η οικοδοµή σταµάτησε, όπως συµβαίνει σε ολόκληρη τη χώρα : «Οι νέοι µας δεν βρίσκουν δουλειά και αναγκάζονται σιγά σιγά να µεταναστεύουν, όπως επίσης κι οι γονείς τους, µε αποτέλεσµα να κινδυνεύει µε µαρασµό το νησί», υπογραµµίζει η κ. Νίτσα Κοντού, η οποία διατηρεί εστιατόριο.
«ΟΛΟΙ ΦΕΥΓΟΥΝ».
Τα βγάζει πέρα µε µεγάλη δυσκολία«γιατί έχει γίνει ακριβή ηζωή και οι έλληνες επισκέπτες, οι οποίοι συνήθως ξοδεύουν στις διακοπέςτους, έχουν περιορίσει τα ταξίδια τους ιδιαίτερα σε µακρινούς προορισµούς όπως είναι το Καστελλόριζο καιτα άλλα νησιά της ∆ωδεκανήσου». Είναι µάλιστα χαρακτηριστικό ότι και οι αλλοδαποί που εργάζονται στο νησί άρχισαν να φεύγουν για τις πατρίδες τους γιατί«δεν υπάρχουν πια δουλειές».
Σε όλα τα νησιά οι κάτοικοι τρέφουν κάποιες ελπίδες ότι οτουρισµός «θα φέρει µερικάχρήµατα στα ταµεία για να καλυφθούν κάποιες υποχρεώσεις, αλλά ο επόµενος χειµώνας θα είναι ακόµη πιο δύσκολος, γιατί τα πράγµατα πάνε από το κακό στο χειρότερο και πουθενά δεν βλέπουµε έστωκαι λίγο φως στο τούνελ που έχει µπει η ελληνική οικονοµία» υποστηρίζει η κ. Κοντού.
Το Καστελλόριζο επιλέγουν αρκετοί υπουργοί για τιςεπισκέψεις τους. «Λύσεις, όµως, δεν βρίσκονται στα προβλήµατά µας. Ακούµε συνεχώς ότι δεν υπάρχουν χρήµατα», λέει ο δήµαρχος, ο οποίοςεπισηµαίνει ότι «οι τράπεζες ενώ πήραν χρήµατα από το κράτος, δεν βοηθούν για να γίνει κάποια επένδυση, µε αποτέλεσµα να έχουν νεκρώσει τα πάντα τον τελευταίο χρόνο και η απογοήτευση και η αγωνία να έχουν κυριεύσει όλους όσους έµειναν στο πιο αποµακρυσµένο νησί της Ελλάδας». ΑΠΟΓΟΗΤΕΥΣΗ. ∆εν έχουν αυταπάτες οι κάτοικοι του ακριτικού νησιού. Οπως λέει ο συνταξιούχος του ΟΓΑ κ. Κώστας Χούλης, «τα περήφανα γηρατειά του Ανδρέα Παπανδρέου έχουν γίνει σήµερα απογοητευµένα γηρατειά, εξαιτίας των µέτρων που έχουν παρθεί από την κυβέρνηση και που κανένας δεν γνωρίζει µέχρι πού µπορεί να φτάσει η κατάσταση στην οικονοµία µας».
Στην ουσία, η ατµόσφαιρα στο Καστελλόριζο είναι µία µικρογραφία της πανελλαδικής εικόνας : «∆εν ελπίζουµε πια σε τίποτα µε αυτά που βλέπουµε καθηµερινά και µε όσα ακόµη πιο δύσκολα έρχονται τα επόµενα χρόνια» τονίζει ο κ. Λευτέρης Νίκανδρος. Και δεν µένουν εκεί: «Κανένας από αυτούς που µας έφτασαν στη σηµερινή άθλια κατάσταση δεν πήγε στη φυλακή για να πληρώσει τις κλεψιές», υπογραµµίζει ο κ. Χούλης. Από την πλευρά του ο κ. Νίκανδρος δηλώνει απογοητευµένος γιατί «συνεχώς ακούει για επιτροπές και εξεταστικές, αλλά πάντοτε τα σκάνδαλα κουκουλώνονται κι όλοι περνούν µια χαρά µε τα κλεµµένα».
«Τα πετρέλαια ίσως οδηγήσουν σε λύση»
Τον τελευταίο καιρό γίνεται πολύς λόγος για το αν υπάρχουν κοιτάσµατα πετρελαίου στη θαλάσσια περιοχή του Καστελλόριζου και τις γνωστές αµφισβητήσεις των Τούρκων. «Και στο πρόβληµα αυτό πρέπει να βρεθεί µια ειρηνική λύση. ο δήµαρχος του νησιού κ. πανηγύρης έχει την άποψη ότι «ίσως τα πετρέλαια δώσουν και τη λύση στο οικονοµικό πρόβληµα της Ελλάδας»
ΤΑ ΝΕΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Προσοχή στον τρόπο που σχολιάζετε. Σχόλια που δεν θα σέβονται τον χώρο που φιλοξενούνται ή άλλους θα σβήνονται ΤΕΛΕΙΩΣ.